Gilen I.a Eskoziakoa: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Orrialde berria: {{Agintari infotaula | trataera = | izena = Gilen I.a Eskoziakoa | irudia = William the Lion portrait.jpg | armarria = | kargua... |
No edit summary |
||
10. lerroa:
| ondorengoa = [[Alexandro II.a Eskoziakoa]]
| jaiodata = c. [[1143]]
| jaiolekua = [[Huntingdon]], [[Huntingdonshire]],
| hildata = {{data|1214|12|4}} (71 urte)
| hillekua = [[Stirling]], {{SCO|1}}
| ezkontidea = Ermengarda Beaumontekoa
| semeak =
| egoitza =
}}
'''Gilen I.a Eskoziakoa''', Erdi Aroko [[Eskoziako gaelera]]z ''Uilliam mac Eanric'' eta egungoan ''Uilleam mac Eanraig'', ezizenez '''Eanraig''', hots, "Lehoia" ([[Huntingdon]], [[Huntingdonshire]], [[Ingalaterrako Erresuma|Ingalaterra]], c. [[1143]] - [[Stirling]], {{data|1214|12|4}}) [[Eskoziako Erresuma]]ko [[errege]]a izan zen,,
== Biografia ==
[[Dabid I.a Eskoziakoa|Dabid I.a]] errege handiaren biloba eta [[Malcolm IV.a Eskoziakoa|Malcolm IV.aren]] anaia zen eta hau 1165eko abenduaren 9an hil zenean erregetza eskuratu zuen. Malcolm erlijiotsua eta gorpuzkeraz ahula bazen, Gilen handia, indartsua eta borrokazalea izan zen. Lehoia ezizena ondoren jarri zioten, berea baita gaur egungo Eskoziako armarrian dagoen lehoi gorri tentearen irudia.
Dabid I.arengandik Northumbriako Earlaren titulua eskuratu zuen baina 1157an [[Henrike II.a Ingalaterrakoa]]ri eman behar izan zion. Horregatik errege bihurtu zenean sarritan egin zion gerra, baina hark Falaise-n garaitu zuen (1173), askatasuna ordaindu eta hari joputza aitortu behar izan zion (1174). Ingalaterrako armadaren kostua ordaindu behar izan zuen eta Eskoziako Eliza Ingalaterrakoaren azpian gelditu zen. Orduan baino ez zioten utzi Eskoziara itzultzen. Egoera honek hainbat matxinada sorrarazi zituen Eskozia barnean.
1189an [[Rikardo I.a Ingalaterrakoa|Rikardo Lehoi-Bihotzek]] ituna bertan behera utzi zuen urrezko 10.000 markoren truke, hau [[Gurutzadak|gurutzadetarako]] diru bilketan ari baitzen, baina Ingalaterraren menpekotasuna mantendu zen.{{lur erref}} 1194an 15.000 marko eskeini zituen Gilenek Northumbria bereganatzeko baina Rikardok ez zion eskaintza onartu.
Eskoziarren independentzia nahiak baziren ere Ingalaterrarekiko loturak ez ziren hautsi eta 1212an Gilen I.ak alaba nagusika noble ingelesekin ezkontarazi zituen.
== Erreferentziak ==
| |||