Turbokonpresore: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Birzuzenketak konpontzen |
Testua konpletatu |
||
1. lerroa:
[[Fitxategi:Turbo.jpg|thumbnail|eskuinera|Irudian turbo-konpresore baten mozketa ikus daiteke. Ezkerrean, ihes-hodietatik ateratzen diren gasek mugiarazten duten turbina, eta, eskuinean sarrera hodiarekin konektaturik dagoen turbina.]]
'''Turbokonpresore'''a motor baten zilindroetan [[aire]] eta erregai gehiago sartzeko mekanismoa da. Sistema hau barne-errekuntzako [[motor]]eetan erabiltzen da, bereziki [[gasolio|diesel]] motoreetan.▼
Turbo-konpresorea, edo [[turboa]] arruntago ezagutzen den moduan, [[turbina]] bidezko aire indukzioa bortxatuz, aire kantitate estra bat sartzen du motorraren errekuntza ganberan, honen efizientzia eta honek sortzen duen indarra (ingelesez, [[power output]]) handitzeko. Hobekuntza hau motor birakorretan gertatzen da. Turbo-konpresorearen turbinak, [[atmosfera]]ren presioarekin bakarrik lan egiten duten motorrek baino aire gehiago bortxa dezakeelako errekuntza ganberan, era honetan, airea erregai gehiagorekin nahastuz eta eztanda bortitzagoa lortuz.
Turbo-konpresoreak, antzinan, turbo-super-konpresore izenarekin ezagunak ziren. Orduan, indukzio bortxaturiko gailu guztiak super-konpresore moduan klasifikaturik zeuden. Gaur egun, super-konpresore terminoa mekanikoki bortxaturiko indukzioetarako erabili ohi da. Turbo-konpresore eta super-konpresore baten arteko diferentzia hurrengoa da. Super-konpresore bat uhal baten bitartez mekanikoki eraginda egon ohi da, eta turbo-konpresorea bere aldetik, turbinari ihes hodietatik ateratzen diren gasek eragiten diote.
Mekanikoki eragindako super-konpresoreekin konparatuz, turbo-konpresoreak eraginkorragoak dira, baina erantzun txarragoa eskaintzen dute. Konpresore-bikia hitzak, bi konpresore motak batera muntatuta dituen motorrari egiten dio erreferentzia, turbo-konpresorea eta super-konpresorea.
Turbo-konpresoreak autoetan, kamioetan, trenetan, hegazkinetan eta eraikuntzen hornikuntzako motorretan erabili ohi dira. Gehienetan, Otto edo diesel zikloko barne-errekuntza motorrentzako erabiltzen da.
▲
===# Historia===
Indukzio bortxatua terminoa 19.mendean sortu zen, Gottilieb Daimler-ek 1885-ean engranaje-bonba bidezko mekanismo batekin, motor baten errekuntza ganberan airea bortxatzea lortu zuenekiko patentea sortu zuenean.
Turbo-konpresorea Alfred Büchi (1879-1959) ingeniari suitzarrak sortu zuen, baina 20 urte gehiago behar izan zituen ideiak azkenean motor batean komertzialki sartu arte. Lehenengo mundu gerrako garaian, Auguste Rateau ingeniari frantziarrak, turbo-konpresoreak sartu zizkion hainbat gerrako autoetako motorrei, horren ondoren, 1918-an Sandford Alexander Moss ingeniariak turbo-konpresorea sartu zion V12-a zuen hegazkin baten motorrari. Motorra 4.300 m-ko Pikes Peak mendian (Colorado) testatu zen, batez ere, motor arruntak altuera horretan jasaten duten indar galera txikitzen zuela frogatzeko. Era horretan, Sandford Alexander Moss-en enpresak, General Electric, turbo-super-konpresore izena jarri zion sistema horri.
===# Funtzionamendua===
Pistoidun motor atmosferikoetan, eztandaren ondoren gasak alferrik galdu egiten dira , baina turbo-konpresoreak erabiliz, gas hauek hainbat erabilera dituzte.
Turbo-konpresore sisteman, eztanda motorreko ihes-hodien gasek, turbinan eragiten dute. Honen ardatzean, zentrifugazio konpresorea finkatuta dago. Presio atmosferikoan dagoen airea hartu eta iragazki batetik igaro ondoren, zilindroetan konprimituta sartzen da.
[[Fitxategi:Turbo2.jpg|thumbnail|eskuinera|Irudian, turbo-konpresore baten funtzionamendua azaltzen da.]]
Ihes-hodietako gasek, turbinari erradialki eragiten diote, gero axialki bertatik irteteko. Hau dela eta tenperatura igo egiten da baina bere energia termiko eta mekanikoa turbinan eman ondoren. Aldaketa hau konpentsatzeko, intercooler-a erabili ohi da.
Presioa handiagotzeak presio atmosferikoaren eraginez pistoietara sartzen den oxigeno masa handiagoa sartzea eragiten du, mugimendu bakoitzean indar-pare handiagoa lortuz. Honen ondorioz, motorrak potentzia handiagoa izango du. Baina ez hori bakarrik, kontsumoak aire masarekin batera proportzionalki gora egingo du (Diesel motorretan kontsumoa ez da proportzionala airearen masa-kantitatearekiko). Bestalde, airea konprimitzeko erabilitako energia, motorraren ihes-hodietatik lortzen da, hau dela eta motorrari ez dio potentziarik kenduko motor atmosferikoek gas hauek alferrik galtzen dituztelako.
Turbo-konpresore txikienek, 0,25 bar -eko presio maximoa jasan dezakete, handienek berriz, 1,5 bar. Lehiaketetan erabiltzen diren motorrak, 3 eta 8 bar inguruko presioak jasan ditzakete.
===# Presioa areagotu (ingelesez, boost)===
Automobilgintzaren esparruan, boost, sarrera-kolektore bakoitzean, presio atmosferikoa baino handiagoa den presio bat sartzeari deritzo.
Hegazkinetan oso arrunta da boost edo presio-gehikuntza , altuerak gora egiten duenean (airearen dentsitate baxua konpentsatzeko). Presio atmosferikoak behera egiten duenez zenbat eta altuago egon, motorretako potentziak behera egiten du. Hau dela eta, turbo-konpresoreak erabiltzen dira potentzia konstantea izateko (itsasoaren altuerako berdina). Honi, "Turbo normalized system" deritzo.
Esan beharra dago,turbo-konpresoreen aplikazio guztietan presio-aldaketa mugatuta dagoela, diseinatutako muga termiko eta mekanikoetan ibiltzeko.
[[Fitxategi:Turbocharger transparent background.pbg|thumbnail|eskuinera|Irudian turbo-konpresore baten mozketa ikus daiteke. Ezkerrean, ihes-hodietatik ateratzen diren gasek mugiarazten duten turbina, eta, eskuinean sarrera hodiarekin konektaturik dagoen turbina.]]
===#
[[thumbnail]]
Erreferentziak===
* https://en.wikipedia.org/wiki/Turbocharger
{{commonskat}}
| |||