Ben Nevis: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Birzuzenketak konpontzen |
No edit summary |
||
22. lerroa:
}}
'''Ben Nevis''' ([[Eskoziako gaelera|Eskoziar gaeleraz]] '''Beinn Nibheis'''), [[Eskozia]]ko mendirik garaiena da (1.344 m) eta baita [[Britainia Handia|Britainia Handi]] guztikoa. Eskoziaren mendebaldean dago, [[Fort William (Eskozia)|Fort William]]
==
Ben Nevis [[Eskoziako gaelera|eskoziar gaelerazko]] ''Beinn Nibheis'' izenaren ingeleratzea da. ''Beinn'' hitz gaelikoak "mendi" esan nahi du, ''nibheis'' hitzak berriz esanahi ezberdinak ditu, nahiz eta "maltzur" edo "gaizto" bezala itzuli. ''Beinn Nibheis'' izenaren beste itzulpen alternatiboa ''beinn-neamh-bhathais''-etik dator, ''neamh''-en itzulpena "zerua, odeiak" da eta ''bathais'' "buruko zatirik garaiena". Itzulpen literal gisa "bere burua odeietan duen mendia" izan liteke, halere "zeruko mendia" ere erabiltzen da.▼
== Geologia ==
[[Fitxategi:Ben Nevis and Fort William from west.jpg|thumb|left|200px|[[Fort William (Eskozia)|Fort William]] udalerria atzekaldean [[Ben Nevis]] mendia ikusten delarik.]]▼
Devoniar aroko sumendiaren hondarra da, duela 400 milioi urte inguru sortu zena. Ordukoak dira arrokarik zaharrenak. Gailurretik gertu granito gorrixka ageri du baina basalto ilunezko ibaiak ere ikusten dira. Ondoren glaziazioek moldatu zuten bere profila.
== Klima ==
▲Ben Nevis [[Eskoziako gaelera|eskoziar gaelerazko]] ''Beinn Nibheis'' izenaren ingeleratzea da. ''Beinn'' hitz gaelikoak "mendi" esan nahi du, ''nibheis'' hitzak berriz esanahi ezberdinak ditu, nahiz eta "maltzur" edo "gaizto" bezala itzuli. ''Beinn Nibheis'' izenaren beste itzulpen alternatiboa ''beinn-neamh-bhathais''-etik dator, ''neamh''-en itzulpena "zerua, odeiak" da eta ''bathais'' "buruko zatirik garaiena". Itzulpen literal gisa "bere burua odeietan duen mendia" izan liteke, halere "zeruko mendia" ere erabiltzen da.
<div style="width:75%">
{{Klima
|location = Ben Nevis
|metric first = Yes
|single line = Yes
|Jan high C = -2.5
|Feb high C = -2.8
|Mar high C = -2.6
|Apr high C = -0.5
|May high C = 2.6
|Jun high C = 6.5
|Jul high C = 7.1
|Aug high C = 6.4
|Sep high C = 5.3
|Oct high C = 1.4
|Nov high C = 0.1
|Dec high C = -2.0
|Jan low C = -6.3
|Feb low C = -6.4
|Mar low C = -6.3
|Apr low C = -4.3
|May low C = -1.6
|Jun low C = 2.2
|Jul low C = 3.1
|Aug low C = 2.8
|Sep low C = 1.4
|Oct low C = -2.1
|Nov low C = -3.5
|Dec low C = -5.5
|Jan precipitation mm = 465
|Feb precipitation mm = 344
|Mar precipitation mm = 386
|Apr precipitation mm = 215
|May precipitation mm = 201
|Jun precipitation mm = 191
|Jul precipitation mm = 274
|Aug precipitation mm = 339
|Sep precipitation mm = 400
|Oct precipitation mm = 392
|Nov precipitation mm = 390
|Dec precipitation mm = 484
|source 1 =<ref name= "Ben Nevis Observatory">{{cite web
| url = http://www.metlink.org/pdf/science_weather/bennevis.pdf
| title = Ben Nevis Observatory
| accessdate = 21 February 2012
}}</ref>
|date=February 2012}}
</div>
== Historia ==
James Robertson botanikari edinburghotarra izan zen Ben Nevis igo zuen lehen mendizalea, 1771ko abuztuaren 17an. 1774an John Williamsek igo zuen eta mendiaren lehen azterketa geologikoa egin zuen. 1847an izendatu zuten Briatinia Handiko mendi garaiena.
1883an obserbatorioa ezarri zuten gailurrean eta horretarako bidea eraiki zuten, poniekin materialak eraman ahal izateko. Honen ondoren oso popularra bihurtu zen Ben Neviserako igoera. Gailuirreraino trenbidea eraikitzea ere pentsatu zen baina ez zen egitasmoa aurrera eraman.
== Igoera bideak ==
Igotzeko biderik ohikoena ponien bidea da, obserbatorioa eraikitzeko erabili zena. [[Fort William (Eskozia)|Fort Williametik]] bi kilometrotara dagoen Achintee herrixkan abiatzen da, itsasoaren mailatik 20 metrotako altuerara. Mendiaren mendebaldeko maldatik igotzen da zig-zag eginez. Igotzeak arrisku handirik ez du baina jeitsierak bai mendizale ohituak ez diren pertsonentzat.
Gailurra harri soltez estalita dago eta puntu garaiena harri multzo batek adierazten du.
== Iruditegia ==
<gallery>
▲
Irudi:Ben Nevis summit.jpg|Tontorra.
Irudi:Ben Nevis south face.jpg|Hegoaldeko aurpegia.
Irudi:The north wall of Carn Dearg (Ben Nevis, Highland Scotland) 4x3.jpg|Iparraldeko aurpegia.
Irudi:Ascend of the Ben Nevis 03.jpg|Ponien bidea.
</gallery>
== Erreferentziak ==
{{erreferentzia zerrenda}}
{{commonskat}}
| |||