Lope Enekoitz: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Birzuzenketak konpontzen
Urtar (eztabaida | ekarpenak)
No edit summary
1. lerroa:
{{Agintari infotaula
| izena = Lope EnekoEnekoitz
| irudia =
| tamaina =
21. lerroa:
| erlijioa = [[Kristautasun|Kristaua]]
}}
'''Lope EnekoEnekoitz''' (c. [[1050]] - [[1093]]) ezagutzen den Bizkaiko bigarren kondea izan zen, 1077-1093 urteetan. Nafarroako koroaren aurka jardun zuen eta politika horren ondorioz jabetu ziren gaztelauak [[Bureba]]z eta [[Errioxako Autonomia Erkidegoa|Errioxaz]], eta geratu zen Bizkaia [[Gaztelako koroa]]ren eraginpean.{{lur erref}}
 
== Bizitza ==
[[Eneko Lopez]] lehendabiziko jaunaren eta TodaTota FortunezenOrtitzen semea izan zen. Gaztea zenean, Iruñeko Gortean izan zen eta 1063an [[Nafarroako Erresumako Gortearen ofizioak|erregearen koparia]] zen. Gero ezkutaria eta mariskala ere izan zen. Bitartean hainbat tenentzia izan zituen: Laturce mendiko San Prudentzioko monasterioan agertu zen agiri batean 1063an [[Naiara]]ko tenentea izan zen eta [[Valvanerako monasterioa]]n agertu zen beste batean 1074an [[Alberite]]rena.
 
[[FortunOrti EnekoEnekoez (XI. mendea)|FortunOrti EnekoEnekoitz]] eta Gartzea EnekoEnekoitz bere anaiek, [[Antso IV.a Gartzez Peñalengoa|Antso IV.a Gartzez]] erail zutenean, [[Antso V.a Ramirez]]en alde egin zuten eta Gortean zenbait kargu izan zituen.<ref>[[#Balp|Balparda de las Herrerías 182]]</ref> Lopek, berriz, aitarekin batera, [[Alfontso VI.a Gaztelakoa]]ren alde egin zuen eta honek Bizkaia, [[Araba]], [[Gipuzkoa]]ren zati bat eta [[Errioxako Autonomia Erkidegoa|Errioxa]] konkistatu zituenean, bere [[tenentzia]]k mantendu zituzten.<ref>{{Erreferentzia|abizena =Pescador Medrano|izena= Aitor|izenburua = Tenentes y tenencias del Reino de Pamplona en Álava, Vizcaya, Guipúzcoa, La Rioja y Castilla (1004-1076)| urtea = 1999|aldizkaria = Vasconia: Cuadernos de historia-geografía| alea = 29| orrialdea = 107-144|issn = 1136-6834|url = http://www.euskomedia.org/PDFAnlt/vasconia/vas29/29107144.pdf}}</ref> Bizkaiko lehenengo jauna laster hil eta Lope Enekok, [[Gartzea Ordoñez]] gaztelar noblearen mesedetan<ref name= Martin>{{Erreferentzia| abizena = Martín Duque|izena= Ángel J.| izenburua = Vasconia en la alta edad media: somera aproximación histórica| urtea = 2002| aldizkaria = Príncipe de Viana| alea = 227| issn= 0232-8472| orrialdea= 898|url = http://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=497678}}</ref><ref>{{Erreferentzia |abizena=Baury|izena=Ghislain|izenburua =Los ricoshombres y el rey en Castilla: El linaje Haro, 1076-1322 |urtea=2011|aldizkaria=Territorio, Sociedad, y Poder: Revista de Estudios Medievales |argitaletxea= Oviedoko Unibertsitatea | alea=6|orrialdea=53-72|issn= 1886-1121|url=http://www.unioviedo.es/reunido/index.php/TSP/article/view/9468/9281}}</ref>, Naiarako gobernua galdu eta ordainez [[Arabako konderria|Araba]] (1081)<ref>[[#Balp|Balparda de las Herrerías 257-258]]</ref> eta [[Gipuzkoa]]ko (1082)<ref>[[#Balp|Balparda de las Herrerías 257-258]]</ref> eskubideak irabazi zituen. Durangaldeak Nafarroarekiko leialtasunari eutsi zion. Hartatik aurrera, Nafarroako koroaren eta Bizkaiko jaurerriaren arteko harremanak guztiz korapilatsuak izan ziren. Hala ere, 1076an gaztelar erregeak Naiarako [[hiri-gutun]]a zin zuenean Lope eta [[Diego Alvarez Okakoa]]rekin batera.
 
1082an [[San Millán de Susoko monasterioa]]n topaturiko agiri batean horrela sinatu zuen:
{{esaera2|{{lang|la|''Ego senior Lope Enneconis dominante Bizcaia et Ipuzcoa et Alaba''}}</br>Nik, Lope EnekoEnekoitz jauna, Bizkaia, Gipuzkoa eta Araba gobernatzen ditudana}}
Bitxia baden ere, nafar izendapena ''senior'' (jaun) erabili zuen gaztelar ''dominus'' baino. Botere-elkartze honek Arabako diozesi desegin zuen, 1087an Calahorrako probintzian sartu zuelako.
 
44. lerroa:
* [[Diego I.a Lopez Harokoa|Diego Lopez I.a]], oinordekoa, aititeren izena zeramala.
* Antso Lopez, [[Poza de la Sal|Pozako]] tenentea.<ref>[[#Balp|Balparda de las Herrerías 291-293]]</ref>
* TodaTota Lopez, [[Lope Gonzalez]] Arabako kondea ezkondu zuena.
* Antsa Lopez<ref>[[#Balp|Balparda de las Herrerías 293]]</ref>
* Teresa Lopez, Gartzia Antso Zurbanokoa ezkondu zuena.
70. lerroa:
[[Kategoria:Nafarroako Erresumako noblezia]]
[[Kategoria:Gaztelako Erresumako noblezia]]
{{bizialdia|1050eko|1093ko|EnekoEnekoitz, Lope}}