Komodoko dragoi: berrikuspenen arteko aldeak

'''Komodoko dragoia''' (''Varanus komodoensis'') munduan dagoen [[narrasti]]rik handiena da,; 3 metro luze eta 80-140 kg-ra izatera iritsi daitekeelakodaiteke. [[Indonesia]]ko Komodo, Rinka, Gillimontag eta Flores uharteetan bizi da.

[[IUCNren Zerrenda Gorria]]n dago, 6000eta banakogaur bakarrikegun geratzen4000-5000 baitiradragoi inguru existitzen dira. Baina hauetatik badirudi 300 ale baino ez direla emeak.

BiEskuarki bi eta hiru metro artean neurtuneurtzen dezakedu eta 70 kg pisatu. Hala ere zoologikoetan 3,13 metrometrora eta 166 kg-ra iritsi daiteke (jandako janaria barne). Buztan indartsua eta gihartsua du, bere gorputza bezelakoa. Zerra formako 60 agin ditu. Aginak sarritan aldatzen ditu eta agin bakoitzak 2,5 zentimetro neur dezake. Bere mingaina luzea, horia eta bi zatitan banatuta du.

Orokorrean entzunmenaentzunmen eta ikusmenaikusmen aldetik ez dira oso zoliak. GauazGauez ere ez du ongi ikusten. Egunez koloreak ikusteko gai bada ere, geldirik dauden objetuak ikusteko zailtasuna antzematen zaiodu.

Bere mingaina, usaitzekousaintzeko, zaporeak detektatzeko eta estimuluak jasotzeko erabiltzen du. 4 eta 9,5 km arteko distantzian sarraskia antzemateko gai dira.

Dastamen papila gutxi batzuk ditu eztarriaren atzealdetikatzealdean.

Bere ezkata batzuk hezur batez errefortzaturik daude, eta hautan xafla sensorial batzuk ditu nerbio sistemari lotuta ditu, ukimenaren zentzuaren funtzioa betetzen dutelarikdutenak. Plaka hauek, oro har, belarrietan, ezpainetan, kokotsean, eta oinenoinetan hanketan biltzen diraditu.

Hasiera batean, Komodoko dragoia gorra zela uste zen, baina Londreseko zoologikoko zaintzarizaindari batek ohiukatuzoihukatuz espezimen bat bere izkutalekutikezkutalekutik ateratzen irakatsi ziola demostratu zuen.

Komodoko dragoiadragoiak leku bero eta lehorreak gustoko ditu. Belardi altu eta zabaletan, sabanan eta baso tropikalen beheko zonaldetan bizi ohi da. Hala ere, gutxi batzutan hondartzetan edota erreken ohantze lehorretan aurki daiteke. Gazteak aldiz, zortzi hilabete bete arte zuhaitz ugari dagoen lekuak nahiago dituzte.

Egunez bizi dira eta bakartiak dira. Jateko eta emeekin parekatzeko elkartzen dira soilik. Besteengandik babesteko metro eta hiru metro arteko gordeleku sortzen dituzte bere atzapar ahaltsuei ezker. Gordeleku hauetan bizi denez eta bere tamainari ezker gorputz berotasuna gauez mantentzeko gauza da, modu honetan, goizangoizean eguzkiaren berotasuna jasotzeko beharra gutxiagotzen du.

Komodoko dragoiak [[Haragijale|haragijaleak]] dira. Sarraskia jaten dute normalean, baina batzutan animalianimalia biziak ehizatzen dituzte. Ehiza isiltasunez burutzen dute, animaliarengana hurbildu eta bizkortasunez bere lepo edo sabelaldera jaurtizen du bere burua. Bere harrapakinak usaimenaren bidez topa ditzake. Bere buztanarekin txerri handiak eta oreinak erorazazten ditu. Harrapakinak oso handiak badira, sarritan hainbat dragoien artean elkarbanatzen da.

Harrapakinaren aragi mokadu handiak jan ohi dituzte. Horretarako harrapakina aurreko hankekin eutsi egiteneusten dute eta mokadu handi bat ateratzen diote. Bere baraila erauzgarria eta sabel hedagarriari ezker ahuntzaren antzeko tamainako animiliakanimaliak mokadu bakar batez jan ditzake. Ahuntz bat jateko 15-20 minutu beharbaino ez ditu besterik ezbehar. Harrapakin mota hauek ito gabe jan ahal izateko mingainaren azpian odibirikietara txikizuzenean batkonektaturikko birikietaraodi zuzeneantxiki konektaturikbat izan ohi dute. Jan eta gero, eguzkipean egiten du lo liseriketa prozesua arintzeko. Lisekireta bukatzeko ileak, adarrak, apatxak eta aginak botatzen ditu. Hilean behin jatearekin nahikoa du.

Animali txikiak ere jaten ditu: beste narrasti txikiak (beste komodo dragoi txikiak barne), hegaztiak, arratoiak, sugeak, arrainak, karramarroak, karakolak eta bestelako ugaztunak. Dragoi gazteek, intsektuak, arraultzak eta mamiferougaztun txikiak jaten dituzte.

Komodoko dragoiaren txistualistua pozoitsua den oraindik eztabaidan dago. Hala ere, azkeneko ikerketetan masailean hainbat sustantzia toxiko sortzeko glandula aurkitu dituzte. Glandula hauek botatzen duten likidoa aginkadarekin harrapakinaren odolera pasatzen omen dira eta hipotermia, paralisia eta odien tensioa jeistea sortzen omen du.

9-10 urte bitartean sexualki helduak dira eta 50 urtearte bizi daitezke. Estalketak uztaila eta abuztuan izan ohi dira. Irailean arraultzak erruten dituzte. Uztailean dragoien arteko borrokak hasten dira. Buztanaz lagunduta altxatu egiten dira eta kolpeak emanez aurkakoaaurkaria lurrean menperatua utzi arteko borroka dute. Irabazi eta gero emearengana doaz eta mingainarekin ikutzen dute harkor dagoen jakiteko. Emeak normalean ez dira harkorrak eta lehehengo kontaktu sexualak oso bortitzak izan ohi dira. Arrak sarritan emea inmobilizatu egin behar du bere ataparren mendean ez erortzeko. Behin estalketa burututa arrak egun batzuk geratzen dira emearekin beste arren estalketak ekiditzekoekiditeko. Emeak 37 zentimetroko 20 arraultz errun ditzake eta 7-8 hilabetez zaintzen dituzte. Apirila alderaaldean kumakkumeak arraultzetatik ateratzen dira,; sasoi horretan, inguruaelikagai eltsoezizango dituzten eltsoz beterik egon ohi da elikagarri gisaingurua.

Oso azkarrak dira, 20 km/h abiadura hartzeraino. Oso trebeak dira uretan eta, gainera, zutunikzutik jarrijar daiteke bereberen buztana euskarri bezela erabilitaerabiliz.

Uhartean bizi den animaliarik handiena da. Gehienetan, 7 edo 10 dragoiko taldeak osatzen dituzte. Mosasaurioaren familiakoa da, Mosasaurioa duela 136 milioi urte bizi izan zen eta 17 metro neurtzen zuen.