Rembrandt: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
No edit summary |
||
2. lerroa:
{{Biografia infotaula oinarria
| izena = Rembrandt
| irudia =
| zabalera = 220px
| oina = <small>Rembrandten autoerretratua, [[1659]], [[Washingtongo Arte Galeria Nazionala]]</small>
17. lerroa:
}}
'''Rembrandt Harmenszoon van Rijn''' ([[Leiden]], [[Zazpi Herbehere Batuen Errepublika]], [[1606]]ko [[uztailaren 15]]a - [[Amsterdam]], Zazpi Herbehere Batuen Errepublika, [[1669]]ko [[urriaren 4]]a) [[herbehere]]tar marrazkilari, margolari eta irarle [[barroko]]a izan zen. Artearen historiak eman duen artista aipagarrienetakoa da. Bere obren ezaugarri garrantzitsuenak koloreen aberastasuna eta [[ilun-argi]]en erabilera bikaina dira.
Bere garaiko artista nagusietako bat izan zen, jenero asko landu eta guztietan berezitasunak erakutsi zituena; teknika bikaina zuen eta irudi figuratiboetarako hainbat isuritatik edan zuen (bere garaiko artista herbeherearrak, flandriarrak, XVI. mendekoak, eta Italiako Pizkundeko margolariak). Gaztaroan indar dramatiko handiko obrak egin zituen, baina gerora emozioari eta misterioari eman zion lehentasuna. Errealitatea adierazteko gero eta jarrera barnekoiagoa hartu zuen, bere garaiko gustuak agintzen zuenetik aldenduz bazen ere, errealitatearen eta gertaeren atzealdea, alderdirik sakonena aztertzeko ahalegina egin zuen.
== Bizitza ==
31 ⟶ 33 lerroa:
Ezaugarri psikologikoen azterketa zorrotza, errealismoa eta teknika maisutasun handia (aberastasun handiko testurak eta argi efektu bikainak) dira koadro horien ezaugarri nagusiak. Aipagarriak dira erretratu ofizial ''aristokratikoak'' eta baita bere autoerretratuak eta emazteari egindakoak ere: ''Autoerretratua'' (1634, Gemäldegalerie, [[Berlin]]), ''Saskia irribarretsu'' (1633, Gamäldegalerie Alte Meister, [[Dresde]]), ''Maria Bockenolle'' (1634, Museum of Fine Arts, [[Boston]]), ''Gizona ekialdeko jantziekin'' ([[1635]], Rijksmuseum, Amsterdam), ''Maria Trip'' ([[1639]], Rijksmuseum, Amsterdam). Talde irudietan berrikuntza handiak egin zituen, adibidez ''Nicolaes Tulp doktorearen anatomia ikasgaia'' (1632, Mauritshuis, [[Haga]]); ordu arteko Herbehereetako erretratugintzan ohi ez bezala, pertsonaia guztiak ekintza berari lotuak agertzen dira koadro horretan. 1630eko hamarkadan utzi zuen agerian Rembrandtek nolako trebetasuna zuen ilun-argiekin jokatzeko, eta nolako sentsualtasunaz adieraz zitzakeen testurak. Gai erlijiosoko eta mitologikoko koadroetan nabarmena izan zen barrokismorako joera, naturalismoa eta emozioa adierazteko gaitasuna, humanismoa eta poesia lotzeko gaitasuna; joera horren erakusgarri dira ''Familia sakratua'' (1634-1635, Alte Pinakothek, [[Munich]])<ref>{{erreferentzia|izena= |abizena= |url= http://www.artehistoria.com/v2/obras/136.htm |izenburua= La Sagrada Familia |bilduma= | argitaletxea= artehistoria.com |sartze-data = 2015-10-10}}</ref>, ''Gurutzetik jaistea'' (1633, Alte Pinakothek, Munich)<ref>{{erreferentzia|izena= |abizena= |url= http://www.artehistoria.com/v2/obras/135.htm |izenburua= El descendimiento de la cruz |bilduma= | argitaletxea= artehistoria.com |sartze-data = 2015-10-10}}</ref>, Rembrandtek berak aitortu zuen bezala, ''Kristoren nekaldia'' gaiari buruzko bost oihal (1633-1639, Alte Pinakothek, Munich), ''Ganimedesen bahiketa'' (1635, Staatliche Kunstsammlungen Dresden)<ref>{{erreferentzia|izena= |abizena= |url= http://www.artehistoria.com/v2/obras/4455.htm |izenburua= Rapto de Ganímedes |bilduma= | argitaletxea= artehistoria.com |sartze-data = 2015-10-10}}</ref> eta ''Danae'' ([[1636]], [[Ermitage]], [[Leningrado]])<ref>{{erreferentzia|izena= |abizena= |url= http://www.artehistoria.com/v2/obras/157.htm |izenburua= Danae |bilduma= | argitaletxea= artehistoria.com |sartze-data = 2015-10-10}}</ref>. Garai hartan, azpimarratzekoak dira, azkenik, Amsterdam inguruko parajeetako paisaiak, kutsu fantastikokoak, argi efektu bikainekikoak, adibidez ''Harrizko zubiaren ikuspegia'' (1638, Rijksmuseum, Amsterdam)<ref>{{erreferentzia|izena= |abizena= |url= http://www.artehistoria.com/v2/obras/147.htm |izenburua= Paisaje con un puente de piedra |bilduma= | argitaletxea= artehistoria.com |sartze-data = 2015-10-10}}</ref>.
[[Fitxategi:Rembrandt Harmensz. van Rijn 007.jpg|thumb|300px|<small>''Nicolaes Tulp doktorearen anatomia ikasgaia'' ([[1632]])</small>]]▼
[[1642]]an erabateko aldaketa gertatu zen Rembrandten bizitzan, emaztea eta lau seme-alabetatik hiru hil baizitzaizkion; 1641ean jaiotako Titus semea salbatu zen soilik. Garai hartan margotu zuen bere maisulanik goraipatuena, ''Gaueko erronda'' (1642, Rijksmuseum, Amsterdam) deitua, benetako izenburua ''Frans Banning Cocq kapitainaren eta Willem van Ruytenburch tenientearen konpainia'' duena eta, orain gutxi arte besterik uste izan zen arren, egunez jazotako gertaera bat azaltzen duena. Margolan honetan, Rembrandten pintorearen ezaugarri nagusiak biltzen dira: pertsonaiak koadroan antolatzeko era, argi eta itzalen teknika zehatza, xehetasunak eta eszena beraren dinamismoa.
Bestetik, bere ospea itzaltzen hasi zen, ezin izan baitzion aurre egin Hebehereetako pinturan gauzatzen ari zen aldaketari; garai hartako gizarteak arrandia formala eta komenientzia eskatzen zituen, eta Rembrandt, aldiz, gero eta gehiago murgildu zen izpiritualtasunean, gero eta obra barnekoiagoak eginez. Horrenbestez, ospeak behera egin zuen, esan bezala, eta lan gutxiago, erretratu ofizial gutxiago batez ere, agintzen zioten, baina orduan hasi zen bere heldutasun beteko garaia eta ordukoak ditu bere obra garrantzizkoenak, hala nola, ''Aristoteles Homeroren buruarekin'' ([[1653]], [[Metropolitan Museum of Art]], [[New York]])<ref>{{erreferentzia|izena= |abizena= |url= http://www.artehistoria.com/v2/obras/167.htm |izenburua= Aristóteles contemplando el busto de Homero |bilduma= | argitaletxea= artehistoria.com |sartze-data = 2015-10-11}}</ref> eta ''Emausko afaria'' ([[1648]], Louvre, Paris)<ref>{{erreferentzia|izena= |abizena= |url= http://www.artehistoria.com/v2/obras/161.htm |izenburua= La cena en Emaús |bilduma= | argitaletxea= artehistoria.com |sartze-data = 2015-10-11}}</ref>. Pintura jasoagoa eta konplexuagoa landu zuen, askeagoa, nabardura askoko kromatismo harrigarria ageri dute bere koadroek, kolore epelak eta urre kolorea direla nagusi, eta efektu magikoez hornituak dira. Bibliako gaietan arrandia eta maitasuna islatzen hasi zen, eta kutsu barnerakoia eta mistikoa hartu zuten bere obrek. Koadroez gainera oso aintzat hartzekoak dira 1640-1650 hamarkada inguruko grabatuak ere, batez ere ''Hiru zuhaitz'' (1643), ''Hiru gurutzeak'' (1653), etab.
Bildumagile eta arte-merkatari bihurtu zen, eta Hendrickje Stoffels gaztearekin izan zituen harremanen ondorioz, [[1649]]an Cornelia, haren alaba, jaio zen. Bere jauregi handiaren ordainketak eta Ingalaterraren aurkako gerraren ondorioz arte-merkatariaren negozioen gainbehera zirela eta, [[1656]]an porrot egin zuen<ref>{{erreferentzia|izena= |abizena= |url= http://www.artehistoria.com/v2/personajes/3104.htm |izenburua= Rembrandt |bilduma= | argitaletxea= artehistoria.com |sartze-data = 2015-10-11}}</ref> eta, etxea saltzeaz gainera, bere obrak nahiz bildutakoak saldu behar izan zituen.
Bere bizitzako azken urteetan buru-belarri pintatzeari ekin zion eta mailarik gorena lortu zuen bere pinturak garai hartan. Hainbat Autoerretratu egin zituen, bereziki aipagarriak Washingtonen, Amsterdamen ([[1661]]) eta [[Kolonia]]n (1662 aldean) daudenak . Azterketa psikologikoa da, halaber ''Nicolaes Bruyningh'' (1652, Staatliche Museen, [[Kassel]]), ''Jan Six'' (1654, The Six Collection, Amsterdam), ''Emakumea larrosarekin'' (1660-1669, Metropolitan Museum of Art, New York) koadroen berezitasun nagusia. Talde irudi bikainak egin zituen, konposizio landua eta harmonia handia dutenak; giro naturalista eta egiazkoa eman zien: ''Staalmeesters, oihalgileen sindikoak'' (1662, Rijksmuseum, Amsterdam).
▲[[Fitxategi:Rembrandt Harmensz. van Rijn 007.jpg|thumb|300px|''Nicolaes Tulp doktorearen anatomia ikasgaia'' ([[1632]])]]
== Erreferentziak ==
| |||