Espazioaren esplorazioa: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
tNo edit summary |
t →Erdi Aroa: Barne lotura zuzenketak |
||
10. lerroa:
[[Fitxategi:Heliocentric.jpg|thumb|left|[[Nikolas Koperniko|Copernicok]] defendatu zuen [[heliozentrismo|sistema heliozentrikoaren]] islapena]]
[[Johannes Kepler|Keplerrek]], planeten ageriko posizioari buruzko behaketa zehatzaz baliatuz, planeten mugimenduari buruzko legeak finkatu zituen. Planetek [[Eguzkia]]ren inguruan [[orbita eliptiko]]ak abiadura desberdinean irudikatzen zituztela ondorioztatu zuen. [[Newton]]ek planeten erakarpen indarra [[Lurra]]ren grabitatearekin parekatzea lortu zuen. Zientzialari ingelesak grabitate indarrak gutxiagotu egiten zela distantziaren karratuaren arabera erakutsi zuen eta honek [[Johannes Kepler|Kepleren]] planeten mugimenduari buruzko teoriaren jatorria izan zela frogatu zuen. [[Grabitazio|Grabitate unibertsal]]aren legea ikusgai jarri zuen.
[[Fitxategi:Design for a Flying Machine.jpg|thumb|Hegan egiteko gailu baten diseinua (1488), Institut de France, Paris]]
Bitartean, era guztietako aurkikuntza zientifikoak eman ziren, gizakien hegan egiteko gura izan zen horietako bat. Hasieran, txorien hegalen mugimendua imitatuz hegan egiten lortu zitekeela pentsatzen zen, eta XIII. mendean [[Roger Bacon]]ek airea baino astunagoa zen tramankuluak hegan egin zezakeela adierazi zuen. XVI. mendearen hasieran, [[Leonardo da Vinci]]k, historiako jeniorik garrantzitsuenetarikoak ([[
[[Astronautika]]k arazo ugari mahaigaineratu zituen. [[Lurra]]ren erakarpena gainditzeko zailtasuna zen oztopo nagusia, arazoari aurre egiteko ibilgailuaren abiadurak infinitutik [[Lurra|Lurrera]] jausten den gorpu batek hartzen duen abiadura adina behar zuen. Ihes egiteko abiadura segundoko 11.200 metrokoa da, hots, 40.320 km/h. Jaurtitutako [[espazio ontzi|ontzi]] batek 8.000 m/s-ko abiadura gainditzea lortzen ez badu [[Lurra|Lurrera]] jausiko litzateke. 8.000 m/s-ko [[abiadura]] gainditzean ihes egite-abiadura gutxiago bada, ontzia ez litzateke jausiko [[Lurra|Lurrera]], baina ez luke bere erakarpenetik ihes egingo planetaren [[indar zentrifugo]]ak bere grabitatearen eragina orekatuko baitzuen, horrenbestez bere [[orbita]]n iraungo luke (8.000 m/sg gutxiengo abiadura da satelite bat [[orbita]]n jarri ahal izateko).
8.000 m/s baino gehiagoko abiadurarekin [[orbita]]k [[elipse|eliptiko]]ak bihurtzen dira. 11.200 m/s-ko abiadurarekin ontziak [[Lurreko erakarpena]] gaindituko zuen horretatik erabat aske geratuz. [[Atmosfera]]tik doazen [[hegazkin]]ek euren [[eragile]] eta [[hego]]ei esker maniobratzen dute ibilgailu bera [[grabitatearen indar]]rari eutsiz airean. Haatik, [[espazio ontzi]] batek ezin du erabili [[hego]]rik bere burua eusteko [[espazio]]an [[aire]]rik ez dagoelako. Altueran mantentzeko. [[orbita]]n sartu behar da, horretarako [[hego]]en ordez [[suziri|koheteak]] behar dira [[espazio ontzi|ontzia]] bultzatzeko eta maniobra dezan.
K.a. XVII. mendean [[Txinako Herri Errepublika|Txinan]] lehenengo suziriak asmatu ziren bolbora erregai solido gisa erabiliz. [[Harrikatz|Ikatza]], [[sulfuro]] eta [[gatza]]ren nahasketa erabiliz [[banbu-kanabera]]k betetzen ziren eta jaiegunetan zeremonial suen legez botatzen ziren. [[1405]]ean [[txinako Herri Errepublika|txinatarrek]] [[suziri]]ak eta [[bolbora]] erabiltzen zituzten defentsarako armatzat. Esaterako, [[1258]]an [[Mongolen Inperioa|mongolek]] suziriak erabili zituzten [[Bagdad]] erasotzeko. Gerora, [[Luis IX.a Frantziakoa|Luis IX.a Frantziako]] erregearen armadak erabili zituen. [[1300]]an suziria Europako herrialdeen armategietara hedatu zen, eta edozein gudatan erabiltzen hasi ziren, [[Orléans|Orleansen]] [[Ehun Urteetako Gerra|Ehun Urteko Gerran]], besteak beste. Horrela, pixkanaka euren irismena eta hegaldiko egonkortasuna hobetzen joan zen.
|