Paolo Uccello: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Xirkan (eztabaida | ekarpenak)
No edit summary
Xirkan (eztabaida | ekarpenak)
No edit summary
12. lerroa:
}}
'''Paolo Ucello''', jaiotza-izena '''Paolo di Dono''' ([[Pratovecchio]], [[1397]]ko [[ekainaren 15]]a - [[Florentzia]], [[1475]]eko [[abenduaren 10]]a), [[Quattrocento]]ko [[italia]]r margolari eta matematikaria izan zen. Geometria deskriptiboari buruzko ikerketak egin zituen eta perspektiba gaietan maisu eta aitzindaria izan zen. [[Giorgio Vasari]]k ''Vite'' lanean idatzi zuenez, Ucellok artea eta perspektiban interes ia obsesiboa zuen<ref name=bio>{{erreferentzia|izena= |abizena= |url= http://www.biografiasyvidas.com/biografia/u/uccello.htm |izenburua= Paolo Ucello |bilduma= | argitaletxea= biografiasyvidas.com |sartze-data = 2015-10-02}}</ref>. Interes hori Nazioarteko gotikoarekin uztartu izanak Quattrocentoko artistarik autonomoetariko bilakatu zuen.
 
Bere lanetan bi estilo elkartu zituen: Gotikoko estilo dekoratiboa, batetik, eta Lehen [[Pizkunde]]ko estilo berria, bestetik ([[Masaccio]], [[Donatello]] eta [[Brunelleschi]]ren estilotik aldendua, hala ere). Haren kezka nagusia perspektiba izan zen, baina ez Brunelleschirena, objektibotasun matematikoari zegokiona, baizik eta Erdi Arokoa, ikusmenaren efektuei erreparatzen ziena.
 
== Bizitza ==
Ucello oso gaztetan sartu zen [[Lorenzo Ghiberti]] maisu eskultorearen lantegian. Bertan, besteak beste, [[San Joan bataiotegia (Florentzia)|Florentziako Bataiotegiko]] iparraldeko atean lan egin zuen<ref>{{erreferentzia|izena= |abizena= |url= http://www.florencewebguide.com/florence-baptistery.html |izenburua= The Florence Baptistery |bilduma= | argitaletxea= florencewebguide.com |sartze-data = 2015-10-02}}</ref>. [[1415]]. urtean Florentziako pintoreen taldean sartu zen. [[1425]]-[[1431]] bitartean [[Venezia]]n bizi izan zen. Bertan [[San Marko basilika|San Markoko]] fatxadako [[mosaiko]]ak egin zituen.
 
Veneziako egonaldiaren ondoren Florentzian, Paduan eta beste leku batzuetan jardun zuen lanean. 1439-1440 bitartean San Miniatoko klaustroko muralak pintatu zituen monasterioko gertakariei buruz.
[[Fitxategi:Paolo Uccello 044.jpg|thumb|left|''Giovanni Acuto ''condottieroa'' zaldi gainean'']]
Florentzian1432an, 1445-1450 urteetanFlorentziako Santa Maria Novella komentu zaharreko Klaustro Berdeko lunetako freskoak egin zituen, Hasierako eszenekin. Diseinuak Ghibertiren kutsu nabarmena du, eta estiloak Masolinorena. Irudi horietan Erdi Aroko margolari gisa agertzen da, ikonografiari dagokionez batez ere, baina irudietan plastika bolumetrikoa bilatu zuen eta konposizioari erritmo dinamikoa eman nahi izan zion. Berak Venezian igaro zuen denboran Florentzian nagusitzen ari zen perspektibak liluratu egin zuen.
 
Tankera berekoa da 1436an Florentziako katedralerako egin zuen ''Giovanni Acuto ''condottieroa'' zaldi gainean'' freskoa. Kolore bakarreko freskoa da, brontzea itxuratuz margotua. Perspektiba lantzeko ariketa gisa hartua da obra hau; izan ere, oinarrian eta zaldi gaineko irudian ikuspuntu desberdina erabili zuen: zaldiari eta zaldunari perspektiba zentrala eman zien, baina oinarria goragotik begiratua izateko moduko perspektiba batean egin zuen (hasieran irudia gaur dagoen baino bi metro beherago zegoen). Beste lan batzuetan ere erabili zuen ikuspuntu anitzeko perspektiba, Pratoko katedraleko ''Ama Birjinaren jaiotza'' koadroan esaterako. Edertasun formal bikaina du eta kromatismo oso landua, aurrekoaren aldean, errealitatearen ikuspegi fantastikoa eskaintzen duena.
30 ⟶ 28 lerroa:
Margolari florentziarrak perspektiba erabili zuen sakonerako sentimenduak sortzeko eta ez aldi berean gertatzen diren historiak aurkezteko garai horretako margolarien artean ohikoa zen bezala. Bere obrarik esanguratsuenak [[San Romanoko bataila]] irudikatzen dituzten hiru pintura dira, baina aspalditik 1416an Egidion libratutako ''Santeko Bataila'' izena eman zaio okerki.
 
== Uccelloren margokera ==
Uccello berantiar tradizio gotikoarekin aritu zen eta kolorea nahiz luxua azpimarratzen zituen garaiko beste artista batzuk sustatzen zuten [[errealismo klasikoa]]ren beharrean. Bere estiloa idiosinkrasikoa izan zen eta ez zuen eduki jarraitzaleen eskolarik. Baina XX. mendeko artean eragina izan zuen, [[Melvin Day]] margolari neozelandarrean esaterako edota zenbait literatura-kritiketan: [[Marcel Schwob]]en ''Vies imaginaires'', [[Antonin Artaud]]en ''Uccello le pol'' edo [[Bruno Tolentino]]ren ''O Mundo Como Ideia''.
Bere lanetanUccellok bi estilo elkartu zituen: Gotikoko estilo dekoratiboa, batetik, eta Lehen [[Pizkunde]]ko estilo berria, bestetik ([[Masaccio]], [[Donatello]] eta [[Brunelleschi]]ren estilotik aldendua, hala ere). Haren kezka nagusia perspektiba izan zen, baina ez Brunelleschirena, objektibotasun matematikoari zegokiona, baizik eta Erdi Arokoa, ikusmenaren efektuei erreparatzen ziena.
 
Uccello berantiarBerantiar tradizio gotikoarekin aritu zen eta kolorea nahiz luxua azpimarratzen zituen garaiko beste artista batzuk sustatzen zuten [[errealismo klasikoa]]ren beharrean. Bere estiloa idiosinkrasikoa izan zen eta ez zuen eduki jarraitzaleen eskolarik. Baina XX. mendeko artean eragina izan zuen, [[Melvin Day]] margolari neozelandarrean esaterako edota zenbait literatura-kritiketan: [[Marcel Schwob]]en ''Vies imaginaires'', [[Antonin Artaud]]en ''Uccello le pol'' edo [[Bruno Tolentino]]ren ''O Mundo Como Ideia''.
 
== Erreferentziak ==