Vladimir Lenin: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t 176.85.245.8 wikilariaren aldaketak ezabatuz, EnzaiBot wikilariaren azken bertsiora itzularazi da.
t →‎Iraultzailea, bidaiak eta erbestea: Barne lotura zuzenketak
47. lerroa:
1903an Errusiako Langileen Alderdi Sozialdemokrataren II. Kongresuan parte hartu zuen; kongresu horretan banatu ziren boltxebikeak eta mantxebikeak. Leninek [[Errusiako Langileen Alderdi Sozialista Demokratikoa]]ren barruan tinko egiten zuen lan (ELASD; errusieraz РСДРП). [[Boltxebike|Boltxevikeen]] buru egin zen alderdiaren barruan, [[mentxebike|mentxevikeekin]] izandako liskar batzuen ondorioz. Boltxevike berbak ''Gehiengoa'' esan nahi du; mentxevikek, ''Gutxiengoa''. Boltxebikeek alderdian jardungo zuten militanteen kopurua murriztu nahi zuten, alegia, alderdia iraultzaile profesionalek estu zuzentzea nahi zuten. Zatiketa egina zegoen, eta Leninen 1902ko ''Что делать? (Zer egin?)'' panfletoak banaketari lagundu egin zion.
 
1905eko azaroan Lenin erbestetik bueltan da, [[1905eko ErrusiarErrusiako iraultzaIraultza]] babesteko.<ref>Christopher Read (1905) ''Lenin'': 81</ref> 1906an alderdiaren (ELASD) zuzendaritza batzorderako hautatu zuten. Sasoi horretan Finlandia eta Errusia zituen bizileku; Tsarren gobernuak saio iraultzailea bertan behera laga zuenean, Leninek Europarako bidea hartu zuen ostera ere, eta 1917ra arte bertan bizi izango da batik bat.
 
1909an Leninek ''Materialismoa eta Enpirio Kritizismoa'' lana eman zuen argitara marxismo-leninismo ideologiaren zutabe teorikoetako bat. Europan zehar zebilen Uljanov han-hemengo biltzarretan, ekitaldietan, dena delakoetan. Garai honetan Leninek harreman estua izan ei zuen [[Inessa Armand]]ekin, askok maitasunezko erlaziotzat hartu dutena.<ref> Neil Harding, ''Lenin’s Political Thought'' (1986), p250</ref>
53. lerroa:
1914an Lehen Mundu Gerra hasi zenean, Lenin [[erbesteratu]]a zegoen, eta Errusiak gatazkan esku hartzearen aurka agertu zen.
 
1917an [[Otsaileko Iraultza]] sortu zenen, Errusiara itzultzea lortu zuen. 1917an boterea lortu baino hilabete batzuk lehenago "[[Apirileko tesiakTesiak]]" idazki ospetsua idatzi zuen non Leninen ustez, iraultza nola bideratu behar zen azaltzen zuela.
Uztailean, berriro ihes egin behar izan zuen, [[Finlandia]]ra, boltxebikeek behin-behineko gobernuaren aurkako saio armatuak porrot egin eta gero. Urriaren hasieran, berriro ere [[San Petersburgo|Petrogradora]] itzuli zen. Urriaren 25ean, Errusia osoko Sobieten II. Kongresuak Herriaren Komisarioen Kontseiluko lehendakari izendatu zuen, eta estatu berriaren buruzagi bihurtu zen.
 
1919an [[III. InternazionalInternazionala]]arenren edo Internazional Komunistaren (Komintern) sorrera sustatu zuen.
 
1922an [[Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuna|SESBen]] sorrera sustatu zuen.