Abd ar-Rahman Santxitz: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Birzuzenketak konpontzen
Urtar (eztabaida | ekarpenak)
No edit summary
1. lerroa:
'''AbderramanAbd Antsoar-Rahman Sanjul''' (izen osoa [[arabiera]]z : ''ʾAbū Al-Muṭaraf Sanjūl “Al-Maʾmūn” ʿAbd Ar-Raḥman benibn ʾAbī ʿāmir'',
أبو المطرف سنجول "المأمون" عبد الرحمن بن أبي عامر; [[Gaztelako Erresuma]]ko kronikatan ''Sanchuelo'', [[euskara]]z: ''Antso txikia'', ezizenaz ezaguna) ([[Kordoba]], [[983]]? - † [[Kordoba]], [[1009]]), [[Kordobako Kaliferria|Kordobako kaliferriko]] amiriar leinuko buruzagi eta [[Hisham II.a]] [[kalifa]]ren ''hayib''a zen.
 
== Biografia ==
=== Gaztaroa ===
Ziur asko [[983]] eta [[986]] artean jaioa, AbderramanAbd Antsokar-Rahman Sanjulek [[Almanzor|ibn Abi Amir al-Mansur]] aita eta [[Abda Iruñekoa|Abda]] ama, [[Antso II.a Gartzez Abarka|Antso II.a Nafarroakoaren]] alaba, zituen. Bere aitonaren antza zuenez hartu zuen ezizena.
 
Al-Jatib idazleak dio [[Antso II.a Gartzez Abarka|Antso II.a]] [[992]] urte inguru, [[irailaren 4]]an, [[Almanzor]] suhiari bisita bat egin eta hantxe ezagutu zuen ilobatxoa, bere oinak musuak eman zizkionari.
 
=== Agintaldia ===
[[1008]]ko [[urri]]an, bere sasianaia zen [[Abd al-Malik al-Muzafar]] hil zenean (bere heriotzaren susmozkoa bazen ere), ''hayib'' edo lehen ministro berri bihurtu zen, [[Almanzor]]ren oinordekoei lotutako titulua. Kalifaldian zeuden [[berbere|berebere]], [[eslaviar]] eta [[arabiar]] arteko liskarrak, amiriar leinuaren jarrera eta AbderramanAbd Antsorenar-Rahman Sanjulen gobernatzeko gaitasun eskasak [[anarkia]] eta matxinadak sortu zituzten, [[Kordobako Kaliferria|Kordobako kaliferria]] suntsituko zuen ''fitna'' edo guda zibilaren aurretikoak zirenak.
 
Bere agintaldian, gobernua baztertu eta jarrera arraroa azaldu zuen. [[Hisham II.a]]ren lagun min bihurtu zen. Honek [[kalifa]]ren eginkizunetatik urrundu eta plazer eta luxuei ekin zizkion. ''Hayib'' berria berarekin batera egin eta [[Kordoba]]n bere [[ardo]]a eta [[emakume]]ekiko zaletasunari buruzko zurrumurruak hedatu ziren. Bere burua [[Hisham II.a]]ren oinordekotzat aldarrikatzean bere aurrekoek zuen politika hautsi zuen. Leinu aldaketa ez zen [[omeiatar Kaliferria|omeiarren]] aldeko [[arabiar]]ren gustukoa.
16. lerroa:
Aita eta sasi-anaia izandako ospea irabazteko, [[negu]]an espedizio bat antolatzea bururatu zaio. [[Eslaviar]] eta [[arabiar]]rek kontra izateaz gainera eta, aholkulariek kontrakoa esan arren, iparralderantz jo zuen.
 
Berak eta berarekin batera bere aldekoak ziren [[berbere|berebereek]] alde egin eta berehala, matxinada hasi zen, [[1009]]ko [[otsailaren 15]]ean, [[Muhammad II.a al Mahdi|MohamedMuhammad ibn Hishamek]] zuzenduta. Lehendabizikoz, amiriek al-Zahira bere jauregian sortutako sasi-gortea errautsi eta gero, [[Kordoba]]ren kontrola hartu zuen. [[Hisham II.a]] [[kalifa]]k bere alde abdikatzera behartu zuen eta [[Muhammad II.a al Mahdi|MohamedMuhammad II.a]] izena hartu zuen.
 
AbderramanAbd Antsoar-Rahman Sanjulek berria jakin bezain pronto, [[Kordoba]]ko bidea hartu zuen. Baina [[Kordoba]]ra hurbildu ahala, armada gutxituz joan eta AbderramanekAbd ar-Rahmanek ikuspegia aldatu zuen. [[Montoro|Guadalmellatotik]] gertu babespean zegoen monasterio batean aurkitu eta bertan hil zuten [[1009]]ko [[martxoaren 3]]an.
 
== Ikus, gainera ==