Iguazu: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Birzuzenketak konpontzen |
No edit summary |
||
1. lerroa:
{{Ibai infotaula
| izena = Iguazu ibaia
| bertako izena = Río Iguazú (es), Rio Iguaçu (pt),
| argazkia = ArialViewIquazuFallsTurbidRiver.JPG
| oina = Ibaia, [[Iguazuko ur-jauziak]] baino goraxeago.
| mapa =
| kokapena = {{bandera|Brasil}}, {{bandera|Argentina}}
| luzera =
| arroa =
| emaria = [[Iguazuko ur-jauziak|Iguazuko ur-jauzietan]]: 1.419
| iturria = [[Serra do Mar]], [[Paraná]], [[Brasil]]
| ahoa = [[Paraná]] > [[Rio de la Plata|Río de la Plata]] > [[Ozeano Atlantikoa|Atlantikoa]]
}}
'''Iguazu'''<ref>{{Erreferentzia|url=http://www.euskaltzaindia.net/dok/arauak/Araua_0170.pdf|egilea=[[Euskaltzaindia]]|data = 2012-05-25|izenburua= 170. araua: Amerikako toponimia}}</ref> ({{lang-es|Río Iguazú}}; {{lang-pt|Rio Iguaçu}}; {{Lang-gn|
== Izena ==
Haren izena [[guaraniera]]tik dator, eta bi hitzez dago osatua: ''y'' («ur», alemaneko /ü/ edo frantseseko /u/ fonemen antzera ahoskatua) eta ''guasu'' («handi», irakur bedi /guasú/); beraz, «ur handia» esan nahi du.
== Geografia ==
[[Serra do Mar]]-en sortzen da, mendebalderuntz abiatzen da eta azken zatian Brasil eta Argentinaren arteko muga ezartzen du. Ibilbidean [[Iguazuko ur-jauziak]] daude, 270 isuriz osatuak, [[Niagarako ur-jauziak|Niagarakoak]] baino zabalagoak. Ur-jauzi horien inguruan Brasilgo parke nazionalik handien eta ospetsuena dago.
Ibaiaren arroa landaredi aberatsez inguraturik dago: zurgintzarako zura, sendabelarrak, orkideak eta abar. Fauna ere ugaria da han, eta ehiza arautua dago inguru batzuetan.
== Hidrometria ==
Iguazuren emaria 53 urtez (1942-1995 bitartean) neurtua izan da Salto Cataratas-en ([[Iguazuko ur-jauziak|Iguazuko ur-jauzien]] ondoan), [[Paraná]] ibaira isuri baino 20 km lehenago<ref>{{erreferentzia|izena= |abizena= |url= http://www.grdc.sr.unh.edu/html/Polygons/P3664160.html |izenburua= Iguazu ibaia Salto Cataratas-en |bilduma= | argitaletxea= grdc.sr.unh.edu |sartze-data = 2015-09-17}}</ref>. Gune horretan, drainatutako azalerak 67.317 km² ditu, arro osoaren % 95. Urteko batez besteko emaria 1.419 m³ segundoko da. Emari handiena [[urri]]an du (1.847 m³/s), eta txikiena [[apiril]]ean (1.038 m³/s).
<center>
<u>'''Iguazu ibaiaren batez besteko emariak ([[metro kubiko|m³]]/[[s]]), Salto Cataratas-en neurtuak'''</u><br /><u><small>'''Datuak: [[1942]] eta [[1995]] artean'''</small>'''</u>
<timeline>
Colors=
id:lightgrey value:gray(0.8)
id:darkgrey value:gray(0.3)
id:sfondo value:rgb(1,1,1)
id:barra value:rgb(0.6,0.8,0.9)
ImageSize = width:600 height:280
PlotArea = left:40 bottom:40 top:20 right:20
DateFormat = x.y
Period = from:0 till:2000
TimeAxis = orientation:vertical
AlignBars = justify
ScaleMajor = gridcolor:lightgrey increment:200 start:0
BackgroundColors = canvas:sfondo
BarData=
bar:Jan text:Urta
bar:Fév text:Otsa
bar:Mar text:Mart
bar:Avr text:Apir
bar:Mai text:Maia
bar:Jun text:Ekai
bar:Jul text:Uzta
bar:Aoû text:Abuz
bar:Sep text:Irai
bar:Oct text:Urri
bar:Nov text:Azar
bar:Déc text:Aben
PlotData=
color:barra width:30 align:left
bar:Jan from:0 till: 1211
bar:Fév from:0 till: 1197
bar:Mar from:0 till: 1174
bar:Avr from:0 till: 1038
bar:Mai from:0 till: 1477
bar:Jun from:0 till: 1734
bar:Jul from:0 till: 1740
bar:Aoû from:0 till: 1385
bar:Sep from:0 till: 1487
bar:Oct from:0 till: 1847
bar:Nov from:0 till: 1528
bar:Déc from:0 till: 1207
PlotData=
bar:Jan at: 1211 fontsize:S text: 1211 shift:(-10,5)
bar:Fév at: 1197 fontsize:S text: 1197 shift:(-10,5)
bar:Mar at: 1174 fontsize:S text: 1174 shift:(-10,5)
bar:Avr at: 1038 fontsize:S text: 1038 shift:(-10,5)
bar:Mai at: 1477 fontsize:S text: 1477 shift:(-10,5)
bar:Jun at: 1734 fontsize:S text: 1734 shift:(-10,5)
bar:Jul at: 1740 fontsize:S text: 1740 shift:(-10,5)
bar:Aoû at: 1385 fontsize:S text: 1385 shift:(-10,5)
bar:Sep at: 1487 fontsize:S text: 1487 shift:(-10,5)
bar:Oct at: 1847 fontsize:S text: 1847 shift:(-10,5)
bar:Nov at: 1528 fontsize:S text: 1528 shift:(-10,5)
bar:Déc at: 1207 fontsize:S text: 1207 shift:(-10,5)
</timeline>
</center>
== Erreferentziak ==
{{ lur | data=2015/09/17}}
{{erreferentzia_zerrenda}}
{{commonskat}}
[[Kategoria:Brasilgo ibaiak]]
[[Kategoria:Argentinako ibaiak]]
[[Kategoria:Misionesko probintzia]]
| |||