Hiru Antsoen Guda: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
tNo edit summary |
tNo edit summary |
||
17. lerroa:
'''Hiru Antsoen Guda''' ({{lang-es|Guerra de los Tres Sanchos}}) [[1065]] eta [[1067]] artean izandako [[Iberiar penintsula|Iberiar Penintsularen]] hiru erresumen arteko gatazka militar laburra izan zen. Erresumak lehengusuak ziren hiru erregeek zuzenduak ziren: [[Antso II.a Gaztelakoa|Antso Indartsua]], [[Gaztelako errege-erreginen zerrenda|Gaztelako erregea]]; [[Antso IV.a Gartzez Peñalengoa|Antso IV.a Gartzia]], [[Nafarroako errege-erreginen zerrenda|Iruñeko erregea]]; eta [[Antso V.a Ramirez|Antso Ramirez]], [[Aragoiko errege-erreginen zerrenda|Aragoiko erregea]]<ref>{{erreferentzia|editorea= Constable, Olivie Remie |izenburua= Concerning King Sancho I of Aragon and His Deeds |izena= Lynn H. |abizena= Nelson |bilduma= Medieval Iberia: Readings from Christian, Muslim, and Jewish Sources|lekua= [[Pittsburgh]] |argitaletxea= University of Pennsylvania Press |urtea=1997 | ISBN = 0 812 215 699}}</ref>. Egun gerra honi buruzko geratzen den iturririk zaharrena [[XIII. mendea|XIII. mendeko]] ''[[Estoria de España]]'' kronika da.
{{lang|la|''[[Casus belli]]''}} [[1035]]ean [[Antso III.a Gartzez Nagusia|Antso III.a Nagusiak]] bere jaraunspena banatu zuenean hasi zen. Orduan Iruñeko Erresumak beste lurren nagusitasuna lortu zuen, Gaztela eta Aragoi ({{lang|la|''regula''}}) besterik ez izanik. Hala ere [[1065]]. urterako egoera erabat aldatu zen eta
Hasieran erasoaldi batzuk mugetan baino ez ziren. Horiek zirela eta, [[Antso IV.a Gartzez Peñalengoa|Antso IV.a Nafarroakoak]] [[Antso V.a Ramirez|Antso Aragoikoari]] aliantza bat osatzea eskaini zion. Gudu gehienak egungo [[Burgosko probintzia]]n eta [[Errioxako Autonomia Erkidegoa|Errioxan]] gertatu ziren.
[[1067]]ko [[abuztu]] eta [[irail]]ean [[Antso V.a Ramirez|Antso Ramirezek]] Gaztelako Erresumaren aurkako kontraerasoa zuzendu zuen. Iturriak ez dute ondo zehazten nor izan zen garailea: [[Aragoi]]ko [[San Juan de la Peñako kronika]]k [[Viana]]n nafar eta aragoiarren erabateko garaipena lortu zutela esaten du; Gaztelako ''Estoria de España'', ostera, [[Antso II.a Gaztelakoa]] garaile atera zela esaten du. [[Ramón Menéndez Pidal]] eta [[Bernard Reilly]]k gaztelarren bertsioa hobesten dute. Reillyk [[1167]]ko [[abendu]]an [[San Salvador monasterioa (Oña)|Oñako monasterioari]] ''Flaino Oriolez dominator Tetelie'', [[Ebro]] haranean dagoen [[Trespaderne]]ko barrutiko jaunak egindako [[dohaintza]] du oinarria. [[Nafarroa]]ko mugan zegoen noble gaztelarrak [[Antso II.a Gaztelakoa]]k zehaztutako [[Ocako elizbarrutia]]ri (Gaztelako Erresumako elizbarrutia bakarra) bere posizioaren indarra azaltzen du<ref>{{erreferentzia|abizena= Reilly |izena= Bernard F. |url= http://libro.uca.edu/alfonso6/alfonso.htm |izenburua= The Kingdom of León-Castilla under King Alfonso VI, 1065–1109 |argitaletxea= Princeton University Press |urtea= 1988 |orrialdea= 40–41}}</ref>. ''[[San Juan de la Peñako kronika]]''k dio [[Antso II.a Gaztelakoa]]k [[Viana]]ko setiotik [[zaldi]]z ihes egin behar izan zuela, [[Huesca]]ko erregea zen Abd ar-Rahman musulmanari [[Aragoiko Erresuma]]ren aurka borrokatzera sinesterrazi ziola eta, edonola ere, [[Antso V.a Ramirez|Antso Ramirezek]] berarekin bake-ituna sinatu zuela dio.
| |||