|
| galera2 =
}}
'''Hiru Antsoen Guda''' ([[gaztelania]]z: ''{{lang-es|Guerra de los Tres Sanchos''}}) [[1065]] eta [[1067]] artean izandako [[Iberiar penintsula|Iberiar Penintsularen]] hiru erresumen arteko gatazka militar laburra izan zen. Erresumak lehengusuak ziren hiru erregeek zuzenduak ziren: [[Antso II.a Gaztelakoa|Antso Indartsua]], [[Gaztelako errege-erreginen zerrenda|Gaztelako erregea]]; [[Antso IV.a Gartzez Peñalengoa|Antso IV.a Gartzia]], [[Nafarroako errege-erreginen zerrenda|Iruñeko erregea]]; eta [[Antso V.a Ramirez|Antso Ramirez]], [[Aragoiko errege-erreginen zerrenda|Aragoiko erregea]]<ref>{{erreferentzia|editorea= Constable, Olivie Remie (argitaratua).|izenburua= ''"Concerning King Sancho I of Aragon and His Deeds"''. |izena= Lynn H. |abizena= Nelson. ''"|bilduma= Medieval Iberia: Readings from Christian, Muslim, and Jewish Sources"''.|lekua= [[Pittsburgh|Pittsburg]]: |argitaletxea= University of Pennsylvania Press, [[|urtea=1997]]. | ISBN = 0 812 215 699}}</ref>. Egun gerra honetarihoni buruzko geratzen den iturririk zaharrena [[XIII. mendea|XIII. mendeko]] ''[[Estoria de España]]'' kronika da.
{{lang|la|''[[Casus belli]]''}} [[1035]]ean [[Antso III.a Gartzez Nagusia|Antso III.a Nagusiak]] bere jaraunspena banatu zuenean hasi zen. Orduan [[Iruñeko Erresuma]]kErresumak beste lurren nagusitasuna lortu zuen, [[Gaztela]] eta [[Aragoi]] ({{lang|la|''regula''}}) besterik ez izanik. Hala ere [[1065]]. urterako egoera erabat aldatu zen eta [[Iruñekoruñeko Erresuma]] [[Gaztelako Erresuma]]renErresumaren [[basailu]]a besterik ez zen. Urte hartan [[Fernando I.a Leon eta Gaztelakoa|Fernando Nagusia]] hil eta Erresuma bere semeen artean banatu zuen. [[Antso II.a Gaztelakoa|Antso]] nagusiak [[Gaztela]] jarauntsi zuen. Antsok [[Bureba]] eta [[Errioxako Autonomia Erkidegoa|Errioxa]] berreskuratu nahi zituen, [[Kordobako Kaliferria|Kordobako kaliferriaren]] aurka laguntzeagatik Antsoren aitak IruñariIruñeari emandakoak zirenak.
Hasieran erasoaldi batzuk mugetan baino ez ziren. Horiek zirela eta, [[Antso IV.a Gartzez Peñalengoa|Antso IV.a Nafarroakoak]] [[Antso V.a Ramirez|Antso Aragoikoari]] aliantza bat osatzea eskaini zion. Gudu gehienak egungo [[Burgosko probintzia]]n eta [[Errioxako Autonomia Erkidegoa|Errioxan]] gertatu ziren. [[Gaztelako Erresuma]]k martxan zuen [[errekonkista]]k ere eragina zuen gerran, [[1065]]an erresuma banatuta zegoela kontuan izanik. [[Antso II.a Gaztelakoa]]k [[Zaragoza]]koZaragozako [[taifa]]n eragina izatea saiatu zuen, ''[[parias]]'' zor ziolakoan. [[XII. mendea|XII. mendeko]] ''[[Chronica Naierensis]]''en arabera, kanpaina honetan [[Cid Campeador|Rodrigo Díaz de Vivar]] izeneko alferez [[gaztela]]rrakgaztelarrak [[Ximeno Gartzia]] nafarren kapitaina mendean hartu zuen eta bere ''campi doctor'' edo ezizena lortu zuen: ''Campeador''.<ref>Dudatan jartzen da hau egia den. Hala ere [[José María Lakarra|José María Lacarra]] edo Bernard Reilly bezalako historialariak onartzen dute.</ref>
[[1067]]ko [[abuztu]] eta [[irail]]ean [[Antso V.a Ramirez|Antso Ramirezek]] [[Gaztelako Erresuma]]renErresumaren aurkako kontraerasoa zuzendu zuen. Iturriak ez dute ondo zehazten nor izan zen garailea: [[Aragoi]]ko [[San Juan de la Peñako kronika]]k [[Viana]]n nafar eta aragoiarren erabateko garaipena lortu zutela esaten du; [[Gaztela]]koGaztelako ''Estoria de España'', ostera, [[Antso II.a Gaztelakoa]] garaile atera zela esaten du. [[Ramón Menéndez Pidal]] eta [[Bernard Reilly]]k gaztelarren bertsioa hobesten dute. Reillyk [[1167]]ko [[abendu]]an [[San Salvador monasterioa (Oña]]ko)|Oñako monasterioari]] ''Flaino Oriolez dominator Tetelie'', [[Ebro]] haranean dagoen [[Trespaderne]]ko barrutiko jaunak egindako [[dohaintza]] du oinarria. [[Nafarroa]]ko mugan zegoen noble gaztelarrak [[Antso II.a Gaztelakoa]]k zehaztutako [[Ocako elizbarrutiarielizbarrutia]]ri ([[Gaztelako Erresuma]]koErresumako elizbarrutia bakarra) bere posizioaren indarra azaltzen du<ref>{{erreferentzia|abizena= Reilly, |izena= Bernard F. [|url= http://libro.uca.edu/alfonso6/alfonso.htm ''"|izenburua= The Kingdom of León-Castilla under King Alfonso VI, 1065–1109"''], |argitaletxea= Princeton University Press, [[|urtea= 1988]]. |orrialdea= 40–41. orr}}</ref>. ''[[San Juan de la Peñako kronika]]''k dio [[Antso II.a Gaztelakoa]]k [[Viana]]ko setiotik [[zaldi]]z ihes egin behar izan zuela, [[Huesca]]ko erregea zen Abd ar-Rahman musulmanari [[Aragoiko Erresuma]]ren aurka borrokatzera sinesterrazi ziola eta, edonola ere, [[Antso V.a Ramirez|Antso Ramirezek]] berarekin bake-ituna sinatu zuela dio.
[[Gaztelako Erresuma]]k [[Araba]], [[Montes de Oca]] eta [[Pancorbo]] ez ezik, [[Bureba]] eta [[Errioxako Autonomia Erkidegoa|Errioxa]] ere berreskuratu zituen. Hala eta guztiz ere [[1067]]an [[Antsa Leongoa]], Fernandoren alarguna, hil eta bere semeen arteko guda piztu zen<ref>{{erreferentzia|abizena= Chaytor, |izena= H. J. [|url= http://libro.uca.edu/chaytor/achistory.htm ''"|izenburua= A History of Aragon and Catalonia"]''. [[|lekua=Londres]]:|argitaletxea= Methuen, [[|urtea=1933]]. |orrialdea= 38. orr.}}</ref>. Honek ekialdeko mugan gatazkak bukatu eta [[Antso II.a Gaztelakoa]]k mendebaldean [[Alfontso VI.a Gaztelakoa|Alfontso]] bere anaiak zituen lurrak konkistatzeari lotu zion.
== Erreferentziak ==
|
