Mito: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary
Hpholke (eztabaida | ekarpenak)
No edit summary
1. lerroa:
[[Fitxategi:Mårten Eskil Winge - Tor's Fight with the Giants - Google Art Project.jpg|thumb| Bikingoen [[Thor]] jainkoa, erraldoien aurkako gudan. [[Mårten Eskil Winge]]ren margolana (1872).]]
'''Mitoa''' (grezieraz μῦθος, ''mythos'', «relato», «cuento» dena) aspaldian gertatu omen ziren gertakariak narratzen dituen kontaketa fantastikoa da. Kontakizun hauek miragarriak dira eta naturaz gaindiko botereak duten pertsonaiak dira nagusi, hala nola, [[jainko]]ak, [[heroi]]ak, [[munstro]]ak... Bestalde mitoak jatorri ezezaguneko kondaira sakratuak eta gizakiari ulergaitzak egiten zaizkion gertakariei buruzko sinesteak islatzen dituzte.
 
 
 
===Mitoen eginkizunak===
Mitoak eginkizun asko dauzka, baina hiru dira garrantzitsuenak: Azalpenezkoa, esanahikoa eta pragmatikoa. Mitoak azaltzeko eginkizuna duenarekin esan nahi dena jatorria azaldu, justifikatu edo garatzen dutela da. Adibidez, [[Biblia]]n esaten da emakumearen jatorria gizonezkoaren saihets batetik datorrela. Mitoak funtzio pragmatikoa duenean esan nahi dena egitura sozial baten oinarria dela da, hau da mito batek determina dezake zeintzuk gobernatu ahal duten eta zeintzuk ez. Funtzio honi esker azaltzen eta justifikatzen da egoera bat zergatik den modu batean eta ez beste batean. Azkenik mitoa eginkizun esanahikoa denean esan nahi dena da ez direla bakarrik historiak eskaintzen duten azalpen eta justifikazio politikoak, kontsolamendu, bizi helburu edo lasaitasuna eman ahal diete gizabanakoei baita ere. Horrela gertatzen da heriotzari, sufrimenduari edo garaipenei buruzko mitoetan. Hiru funtzio edo eginkizun hauek askotan konbinatua agertzen dira.
 
 
 
=== Mitoen ezaugarri nagusiak ===
16 ⟶ 12 lerroa:
*Indar naturalak pertsonifikatu eta jainkotu egiten ditu. Sua eta haizea., esaterako, jainkoak dira eta pertsonok ditugun jokabide berdinak dituzte (beraien artean haserretu, maitemindu, borrokatu,...) egiten dira. Horretaz gain, munduko gertakariak (ekaitzak, suteak, lehorteak,...) beraien menpe daude.
*Oraina ere azaltzen dute gertakari horiek. Adibidez, gaiztakeriaren azalpena Adan eta Evaren tentazioan oinarritzen da.
 
== Ikus, baita ere ==
* [[Kosmogonia]]
* [[Elezahar]]
* [[Mitologia]]
* [[Sineskeria]]
* [[Teogonia]]
* [[Epika]]
* [[Antropologia]]
[[Kategoria:Mitologia]]
[[Kategoria:Kondairak]]
[[Kategoria:Literatura generoak]]