Juan Bustamante: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
→Biografia: lotura konpondu |
No edit summary |
||
6. lerroa:
[[Zizur Nagusia|Zizur Nagusiko]] erretaula [[plateresko]]a egin zuen ([[1534]] - [[1536]]) eta [[Uharte (Eguesibar)|Uharte]]ko San Joan elizako erretaula nagusia ([[1564]]). Gisa berean [[Etxauri]], [[Galar]] eta [[Muniain]] herrietako elizetako erretaulak egin zituen.
== Ezaugarriak ==
Joan Bustamanterengan ezaugarri azpimarragarriak dira: ''marrazkigintza'' menderatzea eta ''margo hunkigarrien'' konposaketa.
''Konposaketek'' garai horretan hispaniar lantegietan banatzen ziren grabatuetan oinarriturikoak dirudite. Gurutzetik Jaistea multzoarentzat, adibidez, eredu bat Marcantonio Raimondi‑ren estanpan aurkitu zuen. Gurutzea sorbaldan eramatearen eszena Zizurko erretaularen berdin‑berdina da. Bestalde, Gizakundearen eta Jaiotzaren efektu berezietan azaltzen den maisuaren ''italiartasunezko estiloan'' ez dira oihartzun flamenkoak falta.
== Lanak ==
=== Uharteko San Joan elizako erretaula nagusia ===
Honen lanik onenetako bat [[Uharte (Eguesibar)|Uharte]]ko San Joan Bataiatzaileren errenazimentuko erretaularen margolan-multzoa da. Ertilari honek, 1553ko testamentuan, erretaula hau ordaintzeko falta ziren 120 dukatez hitz egiten du; eta Iturmendiko Katalina, margolariaren alarguna 1555ean parrokiarekin tratu bat egitera iritsi zen, eta, esaten duenaren arabera, lan hori 20 bat urte lehenago bukatu zen (c. 1535 edo 1536).<ref>Margolana 804 dukat zahar eta zilarrezko 9 erreal eta erditan izan zen tasatua. Joan Bustamante berak margolanarekin batera egin zuen eskulturari buruzko tratuaz ez da ezertxo ere esaten.</ref>
Zizur Nagusikoaren garaikidea izan behar duen Uharteko erretaulak bere bigarren solairuan lau ohol ditu margoturik: Gizakundea, Mariaren Jaiotza, Agerkundea eta Elizan Sartzea; erdiko horma-hobian dagoen taila Birjinaren Koroatze da. Atikoan berriz, Nekezko Bidearen eta Gurutzetik Jaisteari buruzko margolanak, Maria eta San Joanen artean Gurutziltzaturiko Kristo baten tailaren saihetsean.
=== Zizur Nagusiko Erretaula ===
[[Zizur Nagusi]]ko Erretaula, lau gorputzeko eta bost kaletako erretaula da, eta hamabost ohol margotu erakusten ditu, izan ere, erdiko kalean erdiko hiru nitxoetan eskulturak ditu. Aulkian, Juan Bustamantek [[Nekaldia|Nekaldi]]ko bost eszena margotu zituen. Lehenbiziko gorputzean, elizaren zaindari den San Andresen bizitza eta martiritza kontatzen da; bigarrenean, Birjinaren bizitza; atikoko bi oholek alde batean Santiago eta San Roke agertzen dituzte eta San Migel eta San Julian bestean.
Zizurren Joan Bustamanteren estiloan areagotu egiten da ''ukitu espresibista. Italiar eta Eskandinaviar ezaugarrien'' nahastea, konposaketa korapilatsuenganako nolabaiteko zaletasunari eta pertsonaien mugimenduari lotuta dago. Larritasun hau argi asko gelditzen da aulkian garatzen diren eszenetan. Beste bereizgarri batzuk ere baditu Joan Bustamantek, ''margoen bizitasuna'', eta gizonezkoen irudietan, zertxobait behartutako jarreren alderako zaletasuna, batzuetan bizkarrez ikusten direlarik; gorputz indartsuak eta sakonuneak dituzten aurpegiak, eta baita Errenazimentu ondorengo aldietan desagertuz joango den nolabaiteko “horror vacuia” ere.
=== Galarko Erretaula ===
Agirietan ez azaldu arren, [[Galar (udalerria)|Galar]]ko ([[Espartza (Galar)|Espartza]]) erretaulako margolanak Joan Bustamanterenak direla esan daiteke. Banku baten gainean (eskulturadunak) bi gorputz zutitzen dira, bost kale (eskulturak dituen erdikoa barne delarik) eta hiru gorputz dituen atikoa. Denetara hamar dira margoturiko xaflak, Jesusen Haurtzaroa, [[San Esteban]]en bizitza eta Nekaldiari buruzko gaiak dituztenak; margolan hauek 1945ean izan ziren zaharberrituak.
Estiloari dagokionez badira, perspektibazko efektu interesgarrietan eta pertsonaien aurpegi eta jarreretako larritasun biziekin nahasten diren hondo-arkitektura handietan islatzen diren ''italiar kerak''.
Hau dena, oinarrizko margoen bizitasun-alderako joerari loturik, Rogelio Buendiak gaineratu zuen Joan Bustamanteren ingurumarian kokatzen dela obra, eta oso litekeena dela bere lantegian, izan ere irudiek ez baitute Uharte eta Zizur Nagusiko erretauletan maisuaren ezaugarriak dituzten manierista aurreko luzamendurik. Angulo Iñiguezek, aldiz, [[Joan Bosque |Joan Bosque]] margolariaren lana den (Nafarroako Museoan) [[Burlata]]ko San Joan Bataiatzailearen erretaulako margolanekin zerikusirik baduela dio.
{{DEFAULTSORT:Bustamante, Juan}}
11 ⟶ 36 lerroa:
== Erreferentziak ==
{{ lur | data=2011/12/27}}
{{EEnblemat|liburua=Euskal artearen historia II|data=2015-08-26}}
[[Kategoria:Nafarroako margolariak]]
| |||