Ablitas: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
|||
22. lerroa:
| herritarra = ablitastar<ref>{{Erreferentzia|url=http://www.euskaltzaindia.net/index.php?option=com_eoda&Itemid=206&lang=eu&nonkodea=5.4.00.01&view=toponimia|egilea=[[Euskaltzaindia]]|izenburua=Euskal Onomastikaren Datutegia: Ablitas}}</ref>
| alkatea = Cecilio Antón Ruiz ([[Socialistas Independientes de Ablitas|SIA]])
| webgunea = http://
| oharrak =
}}
'''Ablitas'''<ref>{{Erreferentzia|url=http://www.euskaltzaindia.net/dok/arauak/Araua_0155.pdf|egilea=[[Euskaltzaindia]]|izenburua= 155. araua: Nafarroako udal izendegia}}</ref> [[Nafarroa Garaia|Nafarroa Garaiko]] hegoaldeko muturrean dagoen [[udalerri]]a da, [[Euskal Herria|Euskal Herriko]] hegoaldekoena
== Geografia ==
38. lerroa:
[[Lor aintzira]] Ablitasko ipar-mendebaldean dago. Ahate eta hegazti espezie ugariren bizileku da.
[[
== Historia ==
Ablitas [[Tutera]]ko [[errekonkista]]ren ondorengo herria da, [[Alfontso I.a Nafarroakoa|Alfontso I.a Bataiatzaileak]] emaniko foruaren ondorioz. Erregeak berak Ablitasko [[meskita]] [[Tuterako katedrala|Tuterako Andre Maria elizaren]] eskumenean jarri zuen, baina dena den, Ablitasen, musulman ugari bizi izan zen [[XV. mendea|XV. mendera]] arte. Musulmanez gain, [[judu]] batzuk ere bizi izan ziren kristauen artean.
[[
[[1137]]. urtean [[Aragoiko Erresuma]]k [[Nafarroako Erresuma|Nafarroakoari]] eraso zion, eta [[Antso VI.a Nafarroakoa]]k, erasoari erantzuteko, Azagrako Gonzalo kontseilariaren laguntza izan zuen. Ablitas erregearen jabetza bihurtu zen, eta erresumako hegoaldeko muturreko herria izateagatik, defentsarako gune estrategikoa izan zen [[1350]]. eta [[1352]]. urteetako erasoaldi [[aragoi]]tarretan. [[1405]]eko [[urtarrilaren 31]]n, Karlos III.a erregeak jaurerria berretsi zuen eta Lakarrako Martin Enriquezi eman zion udalerriaren jabetza. [[1439]]an Joan II.ak berriro ere aldarrikatu zuen jaurerria eta inguruko lurren kontrola, herritarrak "lakarraterren" leinuari lotuz.
52. lerroa:
[[XIX. mendea]]ren hasieran, garia, garagarra, mahatsa eta oliboa landatzen ziren Ablitasko lurretan. Horrez gain, abeltzaintza eta [[harzuri]] eta igeltsu harrobiak zeuden. [[XIX. mendea]]ren amaieran, Ablitasek 7.000 erregutako landatze lurrak zeuzkan, mende hasieran baino gutxiago.
== Azpiegiturak ==▼
Alberto Elcarte autobus konpainiak Ablitas [[Tutera]]rekin batzen du. Autobus lineak honako ibilbidea egiten du:▼
* [[Barillas]] - [[Ablitas]] - [[Cascante]] - [[Murchante]] eta [[Tutera]]▼
== Demografia ==
61 ⟶ 66 lerroa:
|}
[[2008]]ko erroldaren arabera, Espainiaz kanpoko 240 etorkin bizi ziren herrian, biztanleriaren %9,76 ([[Nafarroa Garaia|Nafarroako Foru Erkidegoko]] batez bestekoaren azpitik).
== Politika ==
69 ⟶ 74 lerroa:
[[2011]]n Cecilio Antón Ruiz aukeratu zuten alkate; [[Nafarroako Alderdi Sozialista|PSNtik]] aldendutakoek<ref>[http://www.diariodenoticias.com/2011/05/27/especiales/elecciones-22-m/malestar-en-las-agrupaciones-locales-del-psn-en-las-que-la-direccion-veto-a-los-candidatos ''Malestar en las agrupaciones locales del PSN en las que la dirección vetó a los candidatos''], [[Diario de Noticias]], [[2011]]ko [[maiatzaren 27]]a.</ref> sortutako ''Ablitaseko Sozialista Independenteak'' (SIA) zerrendako burua da.
{| class="taulapolita"
!rowspan="2"|Alderdi politikoa
|- style="background:#eee"
||Botuak%||Zngtzk||Botuak%||Zngtzk
|-
| align="left" bgcolor="#FF7585" |
| %41,33
| 6
84 ⟶ 87 lerroa:
| -
|-
| align="left" bgcolor="#6495ED" |
| %40,85
| 5
90 ⟶ 93 lerroa:
| 6
|-
| align="left" bgcolor="#ff6033" |
| %6,66
| 0
96 ⟶ 99 lerroa:
| 4
|-
| align="left" bgcolor="#ADFF2F" |
| %6,1
| 0
103 ⟶ 106 lerroa:
|}
{| class="
| align=right| [[2011]] || Cecilio Antón Ruiz ([[Ablitaseko Sozialista Independenteak|SIA]])
|-
135 ⟶ 136 lerroa:
* HELBIDEA: Kale Nagusia, 78
▲== Azpiegiturak ==
▲Alberto Elcarte autobus konpainiak Ablitas [[Tutera]]rekin batzen du. Autobus lineak honako ibilbidea egiten du:
▲* [[Barillas]] - [[Ablitas]] - [[Cascante]] - [[Murchante]] eta [[Tutera]]
== Kultura ==
154 ⟶ 150 lerroa:
=== Ablitasko gaztelua ===
{{sakontzeko|Ablitasko gaztelua}}
[[
[[Alfontso I.a Nafarroakoa|Alfontso I.a Bataiatzailearen]] konkistaren ondorioz [[Ablitasko gaztelua]] eraiki zela uste da. [[1276]]an Oibarko Martin Ruizek Juana erreginari omenaldia egin zion Ablitasko gazteluan eta erreinuko beste bost gotorlekuetan. Lau urte geroago, kanpoko horma berreraikitzeko lanak egin ziren, behera erorita baitzegoen. [[1320]]an Juan Le Chat zen gotorlekuko alkaidea, eta bere karguan 10 liberako soldata jasotzen zuen. [[1357]]an berriro ere, zaharberritze lanari ekin zitzaion, Ribaforadako Beltran gotorlekuko alkaide zelarik.
| |||