«Dublin»: berrikuspenen arteko aldeak
ez dago edizio laburpenik
(→Historia: "-(e)larik" gehiago!) |
|||
|
| web = http://www.dublincity.ie
}}
'''Dublin''' ([ˈdʌblɪn]; [[irlandako gaelera|irlanderaz]], '''Baile Átha Cliath''' [bˠalʲə aːha klʲiəh] edo '''Duibhlinn''') [[Irlandako Errepublika]]ko hiriburua eta [[Irlanda]]ko hiri nagusia da, herrialdearen ekialdeko kostaldean kokatuta dagoena. [[Leinster]] probintzian dago, [[Dublingo konderria]]n.
[[2006]]. urtean, 505.739 biztanle zituen hiriak, baina inguruko herriak kontuan hartuta, biztanleria 1.045.769koa zen, eta [[Dublingo konderria|Dublingo konderri]] osoan 1.186.821 biztanle bizi dira.
Liffey ibaiak [[Leixlip]] udalerrian ekialde-mendebaldetik hego-ekialderako norantzara biratzen du: leku hori soroen eta hirigunearen arteko muga da.
=== Kultur eta
Hirian ipar-hegoaldeko eremuen arteko usadiozko banaketa bat egon da eta [[Liffey ibaia]] bi eremuen arteko muga da: bion artean, herri-lehia ere badago. [[Iparraldea (Dublin)|Dublingo Iparraldea]] ohituraz langileen bizilekua izan da; aldiz, [[Hegoaldea (Dublin)|Dublingo Hegoaldea]] erdi eta goi mailakoena. Banaketa hori hiriburuko "azpikulturen" estereotipoen adibide garbia da; horrez gain, hirian mintzatzen den [[ingeles]]aren dialektoa ere bitan banatzen du: hegoaldekoa, goi mailako heziketa eta modu onen parekidea dena, eta iparraldekoa, hiriko langileen ohiko ingelesa.
[[Oireachtas]] edo Irlandako Errepublikako Legebiltzar Nazionala bi ganberak osatzen dute: [[Dáil Éireann]] (Irlandako Legebiltzarra) eta [[Seanad Éireann]] (Irlandako Senatua). Hiruen egoitza Dublingo erdiguneko [[Leinster etxea|Leinster House]] eraikinean dago.
Bestalde, [[Irlandako presidente|Irlandako Presidentearen]] egoitza ofiziala hiriaren mendebaldeko [[Phoenix parkea|Phoenix parke]]<nowiki/>ko [[Áras an Uachtaráin]] eraikina da. [[Phoenix parkea]]<nowiki/>k 10 km<sup>2</sup>-ko azaleradu eta [[Europa]] osoko hiri-parkerik handiena da: [[Londres]]ko [[Hyde Park]] eta [[New York]] hiriko [[Central Park]]
Dublingo monumentu berrietako bat [[The Spire]] orratza da, ofizialki "Argiaren Monumentua" izenez deitua. [[Ian Ritchie Architects]] arkitektoak diseinatu zuen.<ref>[http://www.independent.ie/national-news/spire-cleaners-get-prime-view-of-city-691362.html Spire cleaners get prime view of city. Irish Independent. 2007ko ekainaren 5a.]</ref><ref>[http://archiseek.com/2010/2003-the-dublin-spire-oconnell-street-dublin/ The Dublin Spire. 2003.]</ref> [[O'Connell Street]] etorbide nagusian dago: egunez [[altzairu]]zko itxura du; aldiz, iluntzean, zeruan barneratzen dela dirudi. Leku horretan bertan, [[Nelson zutabea (Dublin)|Nelson zutabea]] zegoen, baina britainiar kolonialismoaren ikurra zela eta, [[1966]]an [[Irlandako Armada Errepublikarra|IRAk]] lehergailu bidez jo eta bertan suntsitu zuen.
Bestalde,
=== Beste leku interesgarri batzuk ===
* '''[[O'Connell Street]]''': Dublingo
* '''[[The Spire]]''' ([[2003]]): Dublingo merkatari erdiguneko den monumentu garaia da. Hiriko leku ugaritatik ikusten da.
* '''[[San Patrizioren katedrala (Dublin)|San Patrizio katedrala]]''' ([[1192]]): [[Patrizio Irlandakoa|San Patriziok]] kristau berriak bataiatzen zituen iturriaren gainean dago. Irlandako katedrale nazionala da. Dublindar ezagunen hilobien artean, [[Jonathan Swift]]-ena dago, [[Gulliverren bidaiak]] liburuarenrena.
[[Fitxategi:Gogarty.JPG|thumb|210px|right|[[The Oliver St. John Gogarty]] tabernaren kanpoaldea.]]
Hiria mundu mailan zerbaitengatik ospetsua baldin bada, bertako usadiozko irlandar [[taberna|tabernengatik]] da. Adibidez, [[O'Donoghue's Pub]] taberna [[zelta musika]] zaletuen templua da: bertan, [[1960ko hamarkada]]<nowiki/>n, [[The Dubliners]] [[folk musika|folk]] musika talde ezagunak lehenbiziko musika emanaldiak egin zituen. [[The Brazen Head]]
Ziurrenik, gazteen artean gau giroaz gozatzeko hiriko leku
=== Parkeak ===
| |||