Tutera: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
tNo edit summary |
|||
236. lerroa:
}}
==
{{nagusia|Tuterako politika}}
=== Udal hauteskundeak ===
379 ⟶ 326 lerroa:
* HELBIDEA: Plaza Zaharra, 1
==
* Elizbarrutiko museoa, jauregi dekanalean kokatua.
* Muñoz Sola arte moderno museoa.
* Tuterako elizaren artxiboa, [[XI. mendea|XI. mendetik]] aurrerako dokumentuak daude bertan.
* Castel Ruiz kultur aretoa, Musika eta jota eskolaren egoitza. Auditorioa ere bada.
* Miguel Sanchez Montes kultur aretoa.
* Gaztanbide Teatroa, berreraikitze prozesuan gaur egun.
* Moncayo Zinema.
=== Euskara ===
[[Nafarroako Gobernua|Nafarroako Foru Erkidegoko Gobernuak]] onartutako [[Euskararen Foru Legea]]ren arabera, Tutera eremu ez-euskalduneko udalerria da, eta hori dela eta, hizkuntza ofizial bakarra [[gaztelania]] da. [[2001]]eko erroldan jasota dagoenez, herritarren % 1,17k daki [[euskara]]z.
Euskal hiztun gehien dituen [[Nafarroako Erribera|Erriberako]] herria da. Eskola publikoetan euskara ez da ofiziala,ematen den eredu bakarra A (gaztelera) da. Ikastola pribatua dago eta hara joan behar da euskaraz ikasi nahi bada.
=== Jaiak eta ospakizunak ===
[[Fitxategi:24julio005 012.jpg|thumb|left|250px|Foruen enparantza jaietan]]
* '''Santa Ana''': [[Uztailaren 24]]an hasita.
* '''Aste Santua''': [[XIV. mendea]]n dauka jatorri historikoa. [[2002]]an Espainiako "Interes Turistikoa duten Jaiak" izendatu zuten.
Larunbat Santuan, Foruen enparantzan ''"Volatín"'' izeneko panpina erakusten dute Erlojuaren Etxean, [[Juda Iskariote]] irudikatzen duena. [[Pazkoa|Pazko Igandean]], berriz, ''"Bajada del Ángel"'' edo "Aingeruaren jaitsiera" egiten dute plaza horretan bertan, [[1851]]. urtera arte Enparantza Zaharrean egiten zuten. Ekitaldi horretan, ume bat jaisten dute soka batetik zintzilik, plazan dagoen Ama Birjinaren irudiarekin bat egin arte.
* '''San Juan''':Tuterako Lourdes auzoan ospatzen dira [[1977]]. urtetik, San Joan egunetik hurbilen dagoen asteburuan. Jaien hasiera iragartzen duen suziria [[ostiral]]ean jaurtitzen da.
* '''"Barazkiak goresteko Jardunaldiak"''' (''"Jornadas de Exaltación de las Verduras"''): Udalak urtero antolatzen ditu maiatzean, [[Nafarroako Erribera|Erriberako]] [[barazki]] ezagunak nabarmentzeko.
=== Erromeriak ===
'''Kristorena:'''
* [[Maiatzaren 1]]a. [[1734]]. urtetik ospatua, herritarrak Santa Barbara muinoaren magalean eta [[Ebro]] ibaiaren eskuinaldean dagoen Kristoren baselizara joaten dira erromerian. Bidean, "culeca" izenez ezaguna den ogiz eginiko opil gozoa jaten da.
'''Kentze Santuarena:'''
* [[Maiatzaren 22]]a. Izen bereko baselizara egina. Kristoren erromerian bezala, izen bereko opila jaten da, arratsaldean.
== Ondarea ==
=== Ondare erlijiosoa ===
[[Fitxategi:Virgenblanca224.jpg|220px|thumb|right|Tuterako katedraleko Andre Maria Zuria.]]
* '''[[Foruen plaza (Tutera)|Foruen plaza]]''' edo "Plaza Berria": [[1687]]. eta [[1691]]. urteen artean eraiki zuten, [[Erdi Aroa|Erdi Aroko]] harresien kanpoaldean. Haren azpian [[Queiles|Queiles ibaia]] igarotzen da. [[Zezenketa]]k ere egin izan dituzte bertan, inguruko etxeetako marrazki batzuek erakusten dutenez. Halaber, plazako etxeetan [[Nafarroako Erribera|Erriberako]] herrien ezkutuak eta familia noble batzuenak ageri dira. Enparantzan, '''Erlojuaren Etxea''' delakoa dago kokatuta.
* '''[[Plaza Zaharra (Tutera)|Plaza Zaharra ]]''': Katedrala eta gaur egungo [[Tuterako udaletxea]] artean kokatutakoa.
* '''[[Tuterako katedrala|Santa Maria Katedrala]]''': [[IX. mendea]]n eraikitako [[meskita]]ren gainean egindakoa, osagai [[arkitektura erromaniko|erromaniko]], [[gotiko (argipena)|gotiko]], [[pizkundea|errenazentista]] eta [[barrokoa]]k nahasten ditu. Aipatzekoa da "Judizioaren Ate" erromanikoa, ate nagusia dena.
* '''[[Andre Maria Magdalenaren eliza (Tutera)|Andre Maria Magdalenaren eliza]]''': [[XII. mendea|XII. mendekoa]], [[arkitektura erromaniko|erromanikoa]], [[Ebro]] ibaiaren ondoan kokatua, zubi nagusitik oso gertu.
* '''[[Andre Mariaren Apaiztegi Kontziliarra (Tutera)|Andre Mariaren Apaiztegi Kontziliarra]]'''
* '''[[Andre Maria Magdalenaren eliza (Tutera)|Andre Maria Magdalenaren eliza]]'''
* [[Dominikarren eliza eta komentua (Tutera)|Dominikarren eliza eta komentua]]'''
* '''[[Karmengo eliza eta komentua (Tutera)|Karmengo eliza eta komentua]]'''
* '''[[Kaputxinatarren eliza eta komentua (Tutera)|Kaputxinatarren eliza eta komentua]]'''
* '''[[San Joan Batailatzailearen eliza (Tutera)|San Joan Batailatzailearen eliza]]'''
* '''[[Santa Klara komentua (Tutera)|Santa Klara komentua]]'''
* '''[[Lordako Gure Amaren eliza (Tutera)|Lordako Gure Amaren eliza]]'''
* '''[[Santa Kiteria baseliza (Tutera)|Santa Kiteria baseliza]]'''
* '''[[Gurutze Santuaren baseliza (Tutera)|Gurutze Santuaren baseliza]]'''
* '''[[Cabezako Ama Birjinaren baseliza]]'''
* '''[[San Joan Gregorioren baseliza (Tutera)|San Joan Gregorioren baseliza]]'''
=== Bestelako monumentu zibilak ===
* '''[[Tuterako harresiak]]''': [[IX. mendea]]n [[musulman]]darrek eraikitako harresien aztarnak.
* '''[[Tuterako museoa]]''': Katedralaren ondoan dagoen "Dekano Jauregia"n kokatua, [[XV. mendea|XV. mendekoa]].
* '''[[Tuterako zubia]]''': Hamazazpi arku dituen [[Ebro]] ibaiaren gaineko zubia.
* '''[[San Adriango markesaren jauregia (Tutera)|San Adriango markesaren jauregia]]''': [[XVI. mendea]]n eraikia, Distantziako unibertsitatearen Tuterako egoitza dago bertan.
* '''[[Uharteko markesaren jauregia (Tutera)|Uharteko markesaren jauregia]]''': Udaleko artxibo nagusia eta liburutegiaren egoitza.
* '''[[Antso VII.a Indartsuaren jauregia]]''': Antzinako gazteluaren arrastoak Santa Barbara muinoan daude.
* '''[[Muñoz Sola museoa]]''': Artelan inpresionistak biltzen dituen museoa.
== Azpiegitura eta garraioak ==
413 ⟶ 442 lerroa:
==== Tutera - Iruñea (zuzena) ====
[[AP-15]] autobidetik zuzenean doan [[Conda]]ren linea honek bost zerbitzu ditu [[Iruñea|Iruñerako]] norabidean eta beste bi [[Tutera]]rakoan.
== Zerbitzuak ==
| |||