Latin: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Birzuzenketak konpontzen
30. lerroa:
{{sakontzeko|latinezko literatura}}
 
Latinezko literaturak [[Antzinako Erroma]]ko literatura lanak biltzen ditu batik bat, kultura erromatarrak [[literatura greko]]ko lanak ere sortu zituela kontuan hartu behar bada ere <ref>{{en}} Albrecht Dile: ''[http://books.google.es/books?id=nb40PwD4QhYC&printsec=frontcover&source=gbs_v2_summary_r&cad=0#v=onepage&q=&f=false Greek and Latin literature of the Roman Empire: from Augustus to Justinian]'' liburuan esaterako [[Erromatar Inperioa|Erromatar Inperioko]] bi literaturak, latinezkoa eta grekerazkoa, aztertzen dira. [[Erroma]]ko latinezko literaturak literatura grekoaren eragin nabarmena jaso zuen gainera. Ikus: {{es}} Jean Bayet: ''Literatura latina''. 37. orrialdea.</ref>. [[Erdi Aroa]]n, latina kultura hizkuntza nagusia izan zen [[Europa]]n eta horrela literatura oparoa sortu zen latinez, [[erlijio]], [[filosofia]] eta [[historia]] gaiei buruz batez ere, [[Tomas Akinokoa]]ren lumaz esaterako. [[Pizkundea|Pizkundetik]] aurrera, latinak nagusitasuna galdu egin zuen; bere nagusitasuna. Horrelahorrela, lan erlijioso, filosofiko ([[Baruch Spinoza|Spinoza]], kasu) eta zientifikoetara mugatu zen; bere literaturaaldiz, literatura lan nagusiak [[hizkuntza]] nazionalez idazten ziren bitartean. Egun [[latin]]ak komunikazio tresna izaera ia guztiz galdu badu ere, badira zenbait [[idazle]]<nowiki/>k bereberen sormen lanak latinez egiten dituztenakdituzte.
 
== Gramatika ==
39. lerroa:
=== 1. deklinabidea ===
 
Lehen deklinabideko hitzen genitiboaren bukaera -''ae'' da. Genitiboaren forma izen enuntziatutik har dezakegu; adibidez, ''poeta'', ''poetae'', m ~ euskaraz, "poeta", "koplakaria"; lehen hitza (''poet-a'') nominatibo kasuan dago; bigarrena (''poet-ae''), berriz, genitiboan. Lehen deklinabideaz izen femeninoak deklinatzen dira, gehienbat.
 
{|class="wikitaula"
107. lerroa:
=== 2. deklinabidea ===
 
Bigarren deklinabideko hitzen genitiboaren bukaera -''i'' da. Adibidez: ''dominus'', ''domini'', m ~ jauneuskaraz, "jauna". Bigarren deklinabideaz baliatuz, izen maskulino zein femeninoak deklina daitezke; neutrozko forma ere badago.
{|class="wikitaula"
|+'''Bigarren deklinabidea''' (maskulino eta femenino arruntak)
172. lerroa:
|}
 
Bigarren deklinabidean, ''magister'', ''magistri'', m ~ ("irakaslea", euskaraz) bezalako izenak agertzen dira, nahiz eta maskulinoa izan erromatarrentzat hitz egiterako orduan errazago zelako aldaketa batzuk jasan dituztenak.
 
{|class="wikitaula"
198. lerroa:
|}
 
Haiez gain, izen neutroak daude bigarren deklinabidean: ''templum'', ''templi'', n ~ ("tenplua").
 
{| class="wikitaula"