Giacomo Leopardi: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Birzuzenketak konpontzen |
No edit summary |
||
1. lerroa:
{{lanean|xirkan}}
{{Biografia infotaula oinarria
| izena = Giacomo Leopardi
| irudia = Leopardi,_Giacomo_(1798-1837)_-_ritr._A_Ferrazzi,_Recanati,_casa_Leopardi.jpg
| zabalera = 220px
| oina =
| izen osoa = Giacomo Taldegardo Francesco di Sales Saverio Pietro Leopardi
| jatorrizko izena =
| ezizena =
| jaiotza data = [[1798]]ko [[ekainaren 29]]a
| jaiotza hiria = [[Recanati]]
| jaiotza herrialdea = [[Aita Santuen Lurraldea]]
| heriotza data = [[1837]]ko [[ekainaren 14]]a
| heriotza hiria = [[Napoli]]
| heriotza herrialdea = [[Bi Sizilietako Erresuma]]
| etnia =
| bikote kidea =
| webgunea =
| sinadura = Leopardi_firma.gif
| datu gehigarriak =
}}
[[Fitxategi:Antonioranieri2.jpg|thumb|[[Antonio Ranieri]], Leopardiren adiskide handia.]]
[[Fitxategi:Fanny Targioni Tozzetti.jpg|thumb|Fanny Targioni Tozzetti.]]
'''Giacomo Leopardi''' ([[Recanati]], [[
▲'''Giacomo Leopardi''' ([[Recanati]], [[Italia]], [[1798]] - [[Napoli]], Italia, [[1837]]) [[italiera]] idazlea izan zen, Italiako XIX. mendeko idazle ospetsua. [[Olerkigintza|Olerkari]] eta [[filosofo]] gisa nabarmendu zen, eta XIX. mendeko idazle nagusietako bat da bere olerkigintza lirikoari eta lan filosofikoei esker.
== Bizitza ==
=== Lehenengo ikasketak eta klasikoen eragina ===
Leopardi familia [[noblezia|noble]] batean sortu zen, eta aitaren eta apaizen eskutik jaso zuen lehen heziketa. Heziketa [[kontserbadurismo|kontserbadorea]] izan zuen, eta giro [[konformista]] eta [[erreakzionario]]an hezi zuten beraz, baina Leopardik berehala baztertu zuen giro hura eta bere kasa hasi zen ikasten. Horrela, 16 urte zituela [[greziera|grekoa]], [[latin]]a eta zenbait [[hizkuntza moderno]] ikasi zituen, eta hainbat obra klasiko itzuli zituen. Bi tragedia, [[italiera]]zko zenbait poema eta beste obra batzuk ere idatzi zituen, adibidez ''Storia dell'astronomia'' (''Astronomiaren historia'') eta ''Saggio sopra gli errori popolari degli antichi'' (1815, ''Antzinatekoen akats ezagunei buruzko saiakera''), Europa guztian ospetsu egin zutenak. Obra horietan Leopardiren heldutasun aroko zenbait ezaugarri eta gai nabarmentzen dira, [[iluminismo]]aren eragina eta klasikoek eta antzinateko izpirituak izpiritu modernoaren gainean zuten nagusitasuna, adibidez.
21 ⟶ 37 lerroa:
=== Gogaitasunetik ihesi ===
Nahigabez beteriko bizitza hartan izan zen gertaera pozgarririk, adiskidetasunarekin loturik beti. Aipatzekoa da, adibidez, [[Pietro Giordani]] jakintsuarekiko harremana, eta geroago, [[Antonio Ranieri]]rekin izan zuena.
31 ⟶ 46 lerroa:
=== Azken urteak ===
[[Antonio Ranieri]]ren laguntzari esker Florentziara bidaiatu zuen berriro 1830ean. ''I canti'' olerki-bilduma plazaratu zuen orduan, eta florentziar gazte eder batekiko ([[Fanny Targioni Tozzetti]]) maitasunean oinarriturik idatzi zituen, bestalde, bere olerki bikainenetakoak: ''Il pensiero dominante'' (''Pentsamendu nagusia''), ''Amore e morte'' (''Maitasuna eta heriotza''), ''Consalvo'', ''A se stesso'' (''Nire buruari''). Obra haietan maitasuna agertu zuen gogaitasunari aurre egiteko bide bakar gisa. Poema liriko miresgarriak idatzi zituen: ''Canto notturmo di un pastore errante dell´Asia'' (1830, ''Asiako artzain erratu baten gau kantua''). Giro abertzaleko poemak ere idatzi zituen. 1833an Erromara, Florentzia eta, azkenik, Napolira jo zuen, eta bertan idatzi zuen ''Ginestra'' poema luzea (1836, ''Isatsa''). Napolira aldatu zen, bere osasunak hobera egingo zuelakoan, baina hantxe hil zen handik lau urtera.
== Erreferentziak ==
{{commonskat}}▼
{{ lur | data=2011/12/27}}
== Kanpo loturak ==
▲{{commonskat}}
* [http://ekarriak.armiarma.eus/?i=617 Euskarari ekarriak: Giacomo Leopardi] Ekarriak.armiarma.eus
[[Kategoria:Italierazko idazleak]]
| |||