Iliada: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Birzuzenketak konpontzen |
No edit summary |
||
1. lerroa:
{{letra etzanetako izenburua}}
{{Liburu infotaula
|irudia = Akhilleus_Patroklos_Antikensammlung_Berlin_F2278.jpg
|irudiaren testua = [[Akiles]] [[Patroklo]] artatzen, [[K. a. 500]] aldean
|egilea =[[Homero]]
|urtea = [[K. a. 850]]-[[K. a. 750|750]]
|generoa= [[Epopeia]]
|izenburu originala= Ἰλιάς / Iliás
[[Hexametro daktiliko]]z osatua dago eta 15.691 lerro ditu, 24 rapsodatan banatua. Aro klasikoko greziarrek eta ondorengo belaunaldiek Homeroren Iliada eta Odisea [[Aintzinako Grezia]]ko literatura-iturri nagusitzat hartu eta greziar pedagogiaren oinarri gisa erabiliak izan ziren. Gerora ere, Odisea eta Iliada literatura unibertsaleko abiapuntutzat jo eta historia osoko literatura-lan garrantzitsuenetan kokatu dira, egun ere indarrean dauden errukia, maitasuna eta beste zenbait baloreren berri emanez. Herra, mendekua, nostalgia, patua eta ospea dira olerkian agertzen diren beste zenbait kontzeptu.▼
|hizkuntza = [[Antzinako greziera]]
|herrialdea = [[Antzinako Grezia]]
|argitaratzailea =
|argitaratze data =
|bilduma =
|formatua =
|orrialdeak =
|sariak=
|ISBN =
|oclc =
|itzultzailea = [[Salbador Barandiaran]]
|itzulpenaren
|itzulpenaren argitaratze data = 1956
|itzulpenaren bilduma =
▲| izena = Gaizka
|itzulpenaren orrialdeak =
|itzulpenaren ISBN =
▲| argitaletxea = Talleres Tipográficos de las Escuelas Profesionales de ´´Jesús Obrero´´.
}}
'''Iliada''' ([[antzinako greziera]]z: Ἰλιάς, ''Iliás'') [[K. a. IX. mende]] inguruko [[Antzinako Grezia|greziar]] epopeia da. Betidanik [[Homero]]k idatzia dela uste izan bada ere, teoria asko dira ''Iliada''-ren egileari buruz. Dena dela, mendeetan zehar ahoz aho gordetako kontakizuna izan zen, Homerok jaso zuena; Homeroren garaiaren aurreko esapide eta hitz ugari daudenez, teoria hori onartua izan da. 15.537 bertsoz dago osatua, hexametro daktilikotan onduak, eta 24 rapsodatan banatua. Lanaren izena [[Troia]]ren izen [[greziera|grekotik]] eratorria da: ''Ilion''.
==
''Iliada'' hel egite honekin hasten da:
{{commonskat}}▼
{| border="0" width="70%"
|-
| valign="top" |
Μῆνιν ἄειδε, θεὰ, Πηληιάδεω Ἀχιλῆος<br />
οὐλομένην, ἣ μυpί’ Ἀχαιοῖς ἄλγε’ ἔθηκε,<br />
πολλὰς δ’ ἰφθίμους ψυχὰς Ἄϊδι προῒαψεν<br />
ἡρώων, αὐτοὺς δὲ ἑλώρια τεῦχε κύνεσσιν<br />
οἰωνοῖσί τε πᾶσι· Διὸς δ’ ἐτελείετο βουλή·
| valign="top" |
« Ialki ezazu, Urtzemel Akile Pelesemearen erresumiña,<br />
Akayar-entzako beñolako atsekabe samiñen iturburu izan zana.<br />
Aideren zokondo barrenera gizagazte mardul aunitzen gogoak igorri zituna,<br />
eren illotzak zakur egaztien sarraskitzat biurtu zituna:<br />
Ala, ordea, Tzeu urtzi uzabaren asmaketa betetzen zala<ref>[[Salbador Barandiaran]]en itzulpena, Talleres Tipográficos de las Escuelas Profesionales de ''Jesús Obrero'', 1956.</ref>. »
|}
== Gertakizuna ==
''Iliada''-k [[Troiako gerra]]ko azken 51 egunetan gertatua kontatzen du eta [[Akiles]] greziar heroia du protagonista. Greziar indarrek, [[Agamemnon]] buru zutela, hiria setiaturik dute, [[Menelao]]ren emazte [[Helena Troiakoa|Helenaren]] eta [[Paris (mitologia)|Paris]] Troiako printzipe maitalearen bila. Agamemnonek esklabo bat lapurtu dio Akilesi: [[Briseida]]. Akiles haserretu eta gudulekutik alde egiten du, eta akeiarren (greziarren) ostea ahulduta uzten du. Baina, Akilesen laguna [[Patroklo]] hiltzen denean haren haserrea areagotu eta gudulekura itzultzea erabakitzen du. Jainkoen eta gizonen ekintzak nahasten dira bertan.
== Eragina ==
▲* {{ca}} [http://detroiaaitaca.wordpress.com/2010/11/13/iliasena-la-iliada-en-euskera-invocacio De Troia a Ítaca: ILIASena, la Ilíada en euskera. Invocació.]
▲
[[Salbador Barandiaran]]ek itzuli zuen euskarara, eta 1956an argitaratu zen, ''Iliasena'' izenburuarekin<ref name="iliasena"></ref>.
== Erreferentziak ==
{{erreferentzia_zerrenda}}
▲{{commonskat}}
[[Kategoria:Greziar mitologia]]
[[Kategoria:Antzinako Greziako literatura]]
| |||