Galbanometro: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
→Historia: (lanean) atala bukatuta |
(lanean) +info +atala osagaiak |
||
1. lerroa:
{{Lanean|Lainobeltz}}
[[Fitxategi:Galvanometer
'''Galbanometroa''' korronte elektriko txikien [[Intentsitate elektriko|intentsitatea]] eta noranzkoa neurtzen dituen [[amperemetro]] mota bat da. Intentsitatea neurtzeko, korronte elektrikoak iman mugikor batean eragiten dituen desbideratzeak erabiltzen ditu galbanometroak.
Bi motatako galbanometroak daude; [[iman]] mugikorrekoak eta [[Haril|bobina]] mugikorrekoak. Iman mugikorrekoetan, korronte elektrikoa bobina batean bilduta dagoen hari elektrikotik igarotzean, [[eremu magnetiko]] bat sortzen da, eta eremu horrek desbideratu egiten du bobinaren barruan libre biratu daitekeen orratz imandu bat. Orratzaren desbideratzea korrontearen intentsitatearen araberakoa da. Bobina mugikorrekoetan, efektua antzekoa da: orratza bobinara atxikita dago, eta bobina iman finko batek sortutako eremu magnetikoaren barnean dago; korronte elektrikoa bobinatik igarotzean, bobina biratu egiten da iman finkoaren eremu magnetikoaren barnean. Alde batera edo bestera mugitzeak korrontearen noranzkoa adierazten du.
Galbanometroak korronte elektrikoa detektatu eta neurtzeko erabili ziren lehenengo instrumentuak izan ziren. '''Galbanometro''' izenak [[Luigi Galvani]] sendagile eta fisikari italiarrean dauka jatorria.
== Historia ==
1820an [[Hans Christian Ørsted]]ek [[iparrorratz]]aren imandutako orratzak [[intentsitate elektriko]]aren eraginez jasaten zuen deflexioa deskribatu zuen. 1820ko irailaren 16an [[Johann Schweigger]]ek lehen galbanometroaren berri eman zuen Halleko Unibertsitatean. [[André-Marie Ampère]]k garapenean lagundu zuen. Lehen diseinuek, haria hainbat aldiz biratuz, [[intentsitate elektriko|korronteak]] sortutako [[eremu magnetiko]]a bidertu egiten zuten. Ezaugarri honegatik hasieran gailuei ''multipliers'' -biderkatzaileak- izena jarri zitzaien. 1836rako '''Galbanometro''' izena erabilera arruntekoa zen. [[Luigi Galvani]]
[[Fitxategi:Thompson mirror galvanometer use.png|220px|thumbnail|eskuinera|Thomsonen ispiludun galbanometroa]]
16 ⟶ 17 lerroa:
[[Tentsio (elektrizitatea)|Tentsioa]] eta [[Intentsitate elektriko|korrontea]] kuantitatiboki neurtzeko gaitasunari esker [[Georg Ohm]]ek [[Ohmen legea]] formulatu zuen, zeinak [[eroale]] baten tentsio-jauskera bertatik igarotzen den korrontearekiko proportzionala den dion.
[[Fitxategi:D'Arsonval ammeter movement.jpg|220px|thumbnail|eskuinera|D'Arsonval/Weston galbanometroa. Imanaren parte bat ebaki egin da
Hasierako iman mugikordun galbanometroen desabantailak inguruko edozein iman edo metaleen eragina jasaten zutela, eta deflexioa ez zela korrontearekiko proportzionala ziren. 1882an [[Jacques-Arsène d'Arsonval]] eta [[Marcel Deprez]]ek iman finko eta
[[Edward Weston]]ek diseinua zeharo hobetu zuen. Iman finkoa estabilizatzeko metodo bat garatu zuen, gailuak denboran zehar zehaztasun trinkoa mantentzeko. Argi izpi eta ispilua zuzenean irakurri zitekeen orratz batekin ordezkatu zituen. Orratz azpian, eskalaren planu berean jarritako ispilu batek irakurketa [[paralaje-errore]]ak saihestu zituen. Eremu sendoa mantentzeko Westonen diseinuak erreten borobil estu bat erabili zuen, aire tarte minimoarekin, zeinetan
== Bobina mugikorreko galbanometroaren osagaiak ==
▲[[Edward Weston]]ek diseinua zeharo hobetu zuen. Iman finkoa estabilizatzeko metodo bat garatu zuen, gailuak denboran zehar zehaztasun trinkoa mantentzeko. Argi izpi eta ispilua zuzenean irakurri zitekeen orratz batekin ordezkatu zituen. Orratz azpian, eskalaren planu berean jarritako ispilu batek irakurketa [[paralaje-errore]]ak saihestu zituen. Eremu sendoa mantentzeko Westonen diseinuak erreten borobil estu bat erabili zuen, aire tarte minimoarekin, zeinetan harila mugitzen zen. 1988an Edward Westonek gailu honen bertsio komertziala patentatu eta jaurti egin zuen, eta ekipamendu elektrikoan instrumentu estandarra bilakatu zen. Instrumentu "eramangarritzat" hartu zen, muntai posizioak edo garraioak eragin oso txikia zutelako neurketan. Gaur eguneko haril mugikorreko neurgailuetan diseinu honen erabilpena ia unibertsala da.
[[Fitxategi:Componentesgalvanometro.jpg|framed|ezkerrera]]
{{zutabe}}
# Imana
# Bobina mugikorra
# Orratza
# Eskala
# Pibotak
# Kojineteak
# Malgukiak
# Euste-bernoak
# Zeroa doitzeko torlojua
# Moteltze mekanismoa
{{zutabe amaiera}}
{{clear}}
== Erreferentziak ==
{{ lur | data=2011/12/27}}
| |||