Soraluze: berrikuspenen arteko aldeak

 

Ez dakigu zeintzuk izan ziren izen hori jartzeko arrazoiak, baina seguruenez, erregeren bihozberatasunetik etorriko zen, "ut placeat"etik; dena den, ez dugu ahaztu behar Alfontso XI.aren gortean "Erregeren Kontseilua"k, hau da, bere aholkulari?talde txikiak batez ere garai hartan izan zuen eragina, mairuen aurkako kanpainak zirela eta lan ugari burutzen bait zuten. Testuinguru horretan, Extremadurako Placenciako (gaur egungo Plasencia) gotzain zen Benito jaunaren eragina handia zenez, baliteke hark bere gotzain-hiriaren izena ipini izatea.

 

Gure herriak hiri-gutuna jasotzeak, argi eta garbi adierazten du Bizkaiko lurretatik zeharo bananduta zegoela; izan ere, urte batzuk lehenago, 1299an, Bizkaiko kostaldeko beste hiri batek pribilegio berberarekin izen bera hartu bait zuen -gaur egungo Plentziaz ari gara-, eta ezinezkoa zen lurralde bereko bi herriri izen bera ematea.

 

Erregeren baieztapena jaso ondoren, gure hiriak Gipuzkoara hurbilduko zuen prozesu bati ekin zion, besteak beste, Alfontso XI.aren ondorengoen arteko gerra zibilek lagunduta. Horiek, zenbait eskualdetan, aldaketa geopolitikoak (neurri handi batean "mercedes enriqueñas" zeritzenengatik) eta leinu handiak, hala nola, Haro, Lara eta abarrenak, behera etortzea ekarri zuten.

 

Eibar, Elgoibar eta Deba Garaiko beste hirigune batzuekin batera, benetan mugatua zen beren lehengo batasun geopolitikoa alde batera utzi eta 1397an Getariako San Salbador elizaren koruan egin zen batzarrera joan zen Soraluze; hantxe mamitu zen egungo Gipuzkoaren hazia. Batzar horretara gure herria PLACENCIA DE SORALUZE izenarekin joan zen eta pertsona berak ordezkatu zituen Eibar eta biak. Hala eta guztiz ere, eliz esparruari dagokionez -politikoa baino askoz ere aldagaitzagoa-, Durangaldearen inguruan jarraitu zuen, harekin antzina izan zituen loturen seinale.

 

Garai honetan, XIV. mendearen azkenaldea, garrantzi handiko lanak burutu ziren, esate baterako, zurezko parroki eliza zaharra, harrizkoa egitea. Dena dela, obra horren arrastoak oso urriak dira, elizaren egungo egituraketa XVI.aren bigarren erdian eta XVII.aren lehen zatian egin ziren obren ondorio delako, nahiz eta arkupea eta kanpandorrea, lehena 1666an eta bigarrena 1686an eraikitzen hasi. Gainera, eraikuntzarako materialik gehiena, oraingo Errekalde kaleko lehen zenbakien atzekaldean zeuden harrobietan eskuratzen zuten.

 

XV. mendean, gure hirian izugarrizko garrantzia hartuko zuen iharduera bat hasi zen ernaltzen eta hain izan zen garrantzitsua, ezen abizentzat hartu zuen. ARMA-INDUSTRIA da.

 

 

Bukatzeko, aipatu, XIX. mendeko herriko armagintzaren ikur izan direnak, Plaza Zaharraren gaineko “Erregetxea” eta “Euskalduna” lantegi zaharra, 1976. urtean bota zituztela. Azkena zegoen tokian kiroldegia egin zuten geroago.

 

XIX. mendearen hondarreko krisialdiak apenas eraginik izan zuen Soraluzen, arma-industria sendo eta modernoa baitzen bertakoa. Horren lekuko da "Euzcalduna" lantegi handia, 1862an sortu eta urte gutxira ingeles kapitalaren esku geratu zena.