11:36, 27 urria 2014ko berrikusketa aldatu Joxemai (eztabaida \| ekarpenak) 48.195 edits No edit summary ← Aurreko ezberdintasuna		20:38, 9 maiatza 2015ko berrikusketa aldatu desegin EnzaiBot (eztabaida \| ekarpenak) Bot-ak 252.705 edits t Robota: Birzuzenketak konpontzen Hurrengo ezberdintasuna →
1. lerroa: [[Fitxategi:Maccari-Cicero.jpg\|thumb\|300px\|''Zizeron Katilina salatzen''; [[Cesare Maccari]]k margotutako freskoa.]] Jatorrian, '''oratoria''' [[hitzaldi]], [[sermoi]], [[panegiriko]] eta publikoaren aurreko beste hitzezko adierazpenei dagokien [[literatura- genero\|literatura-generoa]]a da. Jatorrian, hitzaldiak emateko artea da, etorri handiko [[hizlari]] batek entzuleak atsegindu, erakarri, hunkitzeko egiten duena. Hain zuzen, ''[[oratoria]]'' hitza [[latin]]etik dator, "hitz ederrei dagokion artea".<ref>Juan Mari Lekuona, 612.or.</ref> [[Antzinako Grezia]]n eta [[Antzinako Erroma]]n garrantzi handia izan zuen, eta garai hartako hezkuntza hizlari trebeak lortzera bideratua egon zen. Orduko hizlarien artean aipatzekoak dira, beste batzuen artean, [[Perikles]], [[Platon]] (''Gorgias, Fedro''), [[Demostenes]], [[Eskines]], [[Zizeron]] (''De oratore'') eta [[Kintiliano]] (''Institutio oratoria''). [[Kintiliano]] izan zen erretorika klasikoa sistematizatu eta oratoria hitza bera erabilgarri bihurtu zuena. == Historia == 7. lerroa: Laster oratoria botere politikoa eta prestigioa lortzeko bidea bihurtu zen. Arrakasta horrekin lotuta auzitegi aurrean erabiltzeko hitzaldiak idazteko profesionalak agertu ziren, [[logografo]]ak. Haien artean ezagunena [[Lisias]] izan zen. [[Sokrates]]ek, bestetik, [[Atenas]]eko Oratoria Eskola sortu zuen. Haren ustez oratoriaren oinarriak ez ziren hain interesatuak izan behar. Pertsona jakintsuak ondo erabili behar zuen oratoria baina aberriaren alde lan egiteko, ez bere interes propioen alde. Ikuspuntu horretatik [[Demostenes]] izan zen oratoria mota honetan izen nagusia. [[Erroma]] garaian irakaspen hauek perfekzionatu egin ziren, bereziki, [[~~Erromako~~Erromatar Errepublika\|Errepublika]] garaian, Marko Tulio [[Zizeron]]i esker. Haren lan nagusiak ia osoak heldu dira gure egunetara eta horri esker ondo asko ezagutu dezakegu idazle honen trebezia hizlari bezala. [[~~Erromako~~Erromatar Inperioa\|Erromako Inperioarekin]]~~rekin~~ batera oratoriak garrantzia galdu zuen: [[enperadore]]aren guztiahaltasunaren aurrean gutxi ahal zuen oratoriak. Dena dela, garai horretan oratoriako goi mailako espezialista aurki dezakegu: Marko Fabio [[Kintiliano]]. Kintilianok generoa teoria mailan bere gailurrera eraman zuen; harenak dira oratoriari buruzko hamabi liburukiak. == Oratoria generoak == 20. lerroa: * [[Deklamazio]]a * [[Erretorika]] * [[Testu tipologia\|Testu-~~tipo~~tipoak]]ak == Erreferentziak == 28. lerroa: * [[Euskaltzaindia]]: ''Literatura terminoen hiztegia''. Bilbo: 2008. 612-613.or. [[Juan Mari Lekuona]]ren artikulua. * {{es}} [[Angelo Marchese]] eta [[Joaquín Forradellas]]: ''Diccionario de retórica, crítica y terminología literaria''. [[Bartzelona]]: Ariel, 1982. 302-304.or. * [[Joseba Sarrionandia\|Joseba Sarrionaindia]]: ''[[Moroak gara behelaino artean?]]'' [[Iruña (argipena)\|Iruña]]: [[Pamiela]], 2010. 528-531 or. == Kanpo loturak ==

Oratoria: berrikuspenen arteko aldeak