Espainiako Bigarren Errepublika: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary
t Robota: Birzuzenketak konpontzen
16. lerroa:
| gert2 data=[[1936]]-[[1939]]
| gert3 data=[[1939]]ko [[apirilaren 1]]a
| a1=[[Borboien berrezarpenaberrezarkuntza|Berrezarpena]]
| a1 bandera=Flag of Spain (1785-1873 and 1875-1931).svg
| o1=[[Frankoren diktadura|Espainia frankista]]
| o2=[[Espainiako Errepublika erbestean|Erbestean]]
| o1 bandera=Flag of Spain 1945 1977.svg
25. lerroa:
| hiriburu mota=Hiriburua
| hizkuntza=[[Gaztelania]]<br />[[katalan]]a, [[euskara]]
| dirua=[[Espainiar pezeta|Pezeta]]
| ordu eremua=
| internet=
44. lerroa:
 
==== Erlijio-arazoa eta irakaskuntza ====
1932ko urtarrilaren 23ko Dekretua, [[Jesusen Konpainia|Jesusen Lagundia]] desegiteari buruzkoa:
"(...) Jesusen Lagundiko [[erlijioso (argipena)|erlijiosoek]]ek et nobizioek, utzi egingo diote [[nazio]]-lurraldearen barruko bizitza komunari, hamar eguneko epean, [[Dekretu]] hau argitaratzen denetik zenbatzen hasita. Epe hori amaitutakoan, [[gobernadore zibil]]ek xedapen hau beteta dagoela jakinaraziko diote Gobernuari.
 
Desegindako Lagundiko kideek, aurrerantzean, ezin izango dute ageriko edo ezkutuko bizitza komunik izan helbide berean, eta euren artean bildu eta elkartu ere ezin izango dute egin, Lagundiaren lehenengo izaerari jarraipena emateko (...)"
53. lerroa:
=== Eskuindarren gobernua 1933ko abendutik-1936ko otsaileraino ===
 
* [[1934]]ko [[urriaren 5]]ean langileen matxinada izan zen, Gobernua eskumaren eskuetan geldituko zelakoan, Errepublika defendatu eta boterea armen bidez eskuratzeko. [[Asturiasko Printzerria|Asturias]] eta [[Katalunia]]n izan zuen eragin nagusia. Euskal Herrian, [[Gipuzkoa]]n eta [[Bizkaia]]n, ezkerreko mugimendua zegoen herrietan eman zen: Bizkaiko [[meatzaldea]]n, [[Ezkerraldea|Ibai-EzkerraldeaEzkerraldean]]n, [[Donostia]] inguruan ([[Pasaia]], [[Errenteria]] eta [[Hernani]]), [[Eibar]]ren, [[Arrasate]]n, [[Oñati]]n, [[Bergara]]n, [[Soraluze]]n, [[Irun]]en... Herri horietan, 150.000 langilek grebara jo zuten, urriaren 5tik 12ra arte eta 40 hildako (18 Gipuzkoan eta 22 Bizkaian) eta zauritu ugari izan ziren. Euskal Herrian 2000 inguru preso sartu eta zigor handiak jaso zituzten, heriotza-zigorrak ere bai. Hala ere, [[Fronte Popularra (Espainia)|Fronte Popularrak]]k 1936an hauteskundeak irabazi eta otsailaren 20ko [[amnistia]] dekretuaren bidez libre gelditu ziren guztiak.
 
=== Fronte Popularra 1936ko otsailetik -1936ko uztaileraino ===
* [[1936]]ko [[otsailaren 16]]an [[Fronte Popularra (Espainia)|Fronte Popularra]] izeneko koalizioak irabazi zituen hauteskundeak.
 
=== Gerra zibila 1936-1939 ===
 
* [[Urriaren 6]]an onartu zuten [[EuskadiEuskal Autonomia Erkidegoa|Euskadiko]]ko Estatutua, [[Katalunia]]koak aurrera egin ondoren.
* [[1939]]ko [[apirilaren 1]]ean, [[Francisco Franco|Francoren]]ren armada garaile izanik, Errepublika amaitutzat eman zen.
 
== Bigarren Errepublika Hego Euskal Herrian ==
219. lerroa:
* [[Niceto Alcalá-Zamora]] [[1931]]ko [[apirilaren 14]]tik [[1933]]ko [[irailaren 12]]ra.
* [[Alejandro Lerroux]] [[1933]]ko [[irailaren 12]]tik [[urriaren 8]] arte, [[abenduaren 16]]tik [[1934]]ko [[apirilaren 28]]ra eta urte hartako [[urriaren 4]]tik [[1935]]eko [[irailaren 25]]era.
* [[Diego Martínez|Diego Martinez Barrio]] [[1933]]ko [[urriaren 8]]tik [[abenduaren 16]]ra.
* [[Ricardo Samper]] [[1934]]ko [[apirilaren 28]]tik [[urriaren 4]]ra.
* [[Joaquín Chapaprieta|Joaquin Chapaprieta]] [[1935]]eko [[irailaren 25]]etik [[abenduaren 14]]ra.
* [[Manuel Portela|Manuel Portela Valladares]] [[1935]]eko [[abenduaren 14]]tik [[1936]]ko [[otsailaren 19]]ra.
* [[Manuel Azaña]] [[1936]]ko [[otsailaren 19]]tik [[maiatzaren 10]]era.
* [[Augusto Barcia]] [[1936]]ko [[maiatzaren 10]]etik [[maiatzaren 13]]ra.
* [[Santiago Casares|Santiago Casares Quiroga]] [[1936]]ko [[maiatzaren 13]]tik [[uztailaren 19]]ra.
* [[Diego Martínez|Diego Martinez Barrio]] [[1936]]ko [[uztailaren 19]]n.
* [[José Giral|Jose Giral]] [[1936]]ko [[uztailaren 19]]tik [[irailaren 4]]ra.
* [[Francisco Largo|Francisco Largo Caballero]] [[1936]]ko k [[irailaren 4]]tik [[1937]]ko [[maiatzaren 17]]ra.
* [[Juan Negrín|Juan Negrin]] [[1937]]ko [[maiatzaren 17]]tik [[1939]]ko [[martxoaren 31]]ra.
 
== Erreferentziak ==