Efraín Ríos Montt: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Xirkan (eztabaida | ekarpenak)
t Robota: Birzuzenketak konpontzen
17. lerroa:
| sinadura =
}}
'''José Efraín Ríos Montt''' ([[Huehuetenango]], [[1926]]ko [[ekainaren 16]]a) [[guatemala]]r [[militargudari|militarra]]ra, [[politikari]]a eta [[diktadura|diktadore]] ohia da. Armadako jeneral gisa, [[Guatemalako Gerra Zibila|Guatemalako Gerra Zibilean]] esku hartu zuen. [[Estatu-kolpe]] baten ostean iritsi zen agintera eta [[1982]]-[[1983]] bitartean ''de facto'' Guatemalako presidentea izan zen<ref>[http://www.cidob.org/es/documentacion/biografias_lideres_politicos/america_central_y_caribe/guatemala/efrain_rios_montt#2 Efraín Ríos Montt] Cidob.org</ref>. [[2013]]an epaitu zuten, maien genozidioagatik akusatua<ref>Lander ARBELAITZ: [http://www.argia.com/blogak/lander-arbelaitz/2013/01/29/guatemalako-presidente-ohia-genozidio-akusaziopean-milaka-herritar-maia-hiltzeaz-akusatuta/ ''Guatemalako diktadore ohia, maien genozidioagatik akusatua''] Taupadak. Argia.com. Aitortu-PartekatuBerdin 3.0 Unported (CC BY-SA 3.0) lizentziarekin argitaratua</ref>.
 
== Biografia ==
26. lerroa:
[[1990]]eko presidentetzarako hauteskundeetan, Ríos Monttek bere burua aurkeztu zuen, baina hautespen-erregistroak ez zion baimenik eman, konstituzioak debekatu egiten zuelako estatu-kolperen batean parte hartutako inor lehendakari izatea. [[1994]]an, ordea, bere karrera politikoa berritzeko aukera ikusi zuen, [[1985]]eko konstituzioa aldatzeko erreferendumaren ondoren. Legegintzarako hauteskundeetan Guatemalako Parlamentuko kide hautatu zuten, eta hurrengo urtean, Parlamentuko lehendakari. [[1995]]eko presidentetzarako hauteskundeak deitu zirenean, hautagai-zerrendan sartu ahal izateko legezko borrokan hasi zen, nahiz eta konstituzioaren arabera ezinezkoa zitzaion. Azkenean, Guatemalako Justizia Auzitegi Gorenak diputatu-kargua eta Parlamentuko presidente-kargua kendu zizkion.
 
Ordutik aurrera, guatemaltar askorentzat benetako buruzagi politikoa izan denak, eragozpen askotxo izan ditu. Esate Baterako, [[Rigoberta Menchú]] [[Bakearen Nobel sariaSaria|Bakearen Nobel saridunak]] [[1999]]an haren kontrako demanda jarri zuen [[Espainia]]ko [[Espainiako Auzitegi Nazionala|Entzutegi NazionalNazionalean]]ean, [[genozidio]]a, [[tortura]]k eta [[estatu- terrorismo|estatu-terrorismoa]]a egin izana salatzeko. Aurrerago, kasua artxibatu egin zuten. Ríosek, berriz, behin ere ez zela genozidiorik egin haren presidentetza-aldian, eta lur errearen akusazioa gerrillaren asmakuntza dela aitortu izan du.
 
[[2013]]ko maiatzean Guatemalako epaitegi batek 80 urteko espetxe zigorra ezarri zion, 1982 eta 1983an ixil etniako 2.000 indigenen heriotza eragin zuen [[genozidio]]agatik eta gizateriaren aukako krimenengatik. Baina Gorte konstituziogileak baliogabetu egin zuen epai hori. Biktimek eta giza eskubideen aldeko eragileen hitzetan, epaileek presio handia jasan zuten<ref>Jon TORNER ZABALA: [http://www.argia.com/albistea/rios-montt-guatemalako-diktadore-ohiaren-aurkako-kondena-baliogabetu-dute ''Ríos Montt Guatemalako diktadore ohia genozidioagatik zigortu duen epaia baliogabetu dute''] Argia.com. Aitortu-PartekatuBerdin 3.0 Unported (CC BY-SA 3.0) lizentziarekin argitaratua</ref>.