Espresionismo: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-\{\{[Cc]ommons[ck]at\|(.*)\}\} +{{commonskat}})
t Robota: Birzuzenketak konpontzen
1. lerroa:
[[Fitxategi:'Three Bathers', oil on canvas painting by Ernst Ludwig Kirchner, 1913, Art Gallery of New South Wales.jpg|thumb|right|200px|[[Ernst Ludwig Kirchner]], ''Hiru bainulari'', [[1913]].]]
'''Espresionismoa''' [[1905]]-[[1925]] urteetan [[IparIparraldeko Europa|Ipar Europan]]n eta, bereziki, [[Alemania]]n zabaldutako [[Abangoardismo|abangoardiako]] arte mugimendua izan zen<ref>[http://www.euskaltzaindia.net/index.php?option=com_xslt&Itemid=388&lang=eu&layout=lth_detail&search=espresionismo&view=frontpage Espresionismoa] Euskaltzaindia.net</ref>. Artearen arlo ezberdinetan garatu zen, hala nola, [[margolaritza]], [[arkitektura]], [[literatura]], [[antzerki]]a, [[zinema]], [[musika]] eta [[dantza]]. Espresionismoa Alemanian hasi zen hedatzen, eta Europa guztira zabaldu zen [[Lehen Mundu Gerra]]ren ondoren.
 
[[XIX. mendemendea]]arenren bukaeratik 1925. urte ingurua arte, [[Lehen Mundu Gerra]]ren aurreko giro gorabeheratsu eta ilunaren inguruan zabaldu zen espresionismoa, Alemaniatik Europa guztira. Margolaritzari dagokionez, [[inpresionismo]]aren eta naturalismoaren kontrako erreakzio gisa antolatu zen higikunde espresionista. Aitzindariak [[Vincent van Gogh]], [[Edvard Munch]], [[James Ensor]], [[Georges Rouault]] eta [[Gustav Klimt]] izan ziren. Artista espresionistak bere sentiberatasunaren arabera irudikatzen du mundua: norberaren ikuspuntuak eta ikusmoldeak moldatzen dute errealitatea.
 
Alemanian bi taldek jarri zituzten estetika modu berri haren oinarriak: ''[[Die Brücke]]'' eta ''[[Der Blaue Reiter]]'' taldeek hain zuzen. Die Brücke (euskaraz ''Zubia'') taldea [[1905]]ean sortu zen, [[Dresden]] hirian, tradizio akademikoarekin hautsi eta orduko gizarteari aurre egin nahiak elkartzera bultzatu zituen artista batzuen ekimenez. Talde hartatik sortu ziren Alemaniako espresionismoaren lehenengo adierazpenak. Taldearen burua [[Ernst Ludwig Kirchner]] pintorea ([[1880]]-[[1938]]) izan zen. ''Der Blaue Reiter'' (euskaraz ''Zaldun urdina'') taldea, berriz, 1910ean sortu zen, [[Munich]]en, artearen adierazpideak berriztatzeko asmoz bildu ziren pintore batzuen ekimenez. Taldearen fundatzaileak [[Vasili Kandinski]] ([[1866]]-[[1944]]) eta [[Franz Marc]] ([[1880]]-[[1916]]) margolariak izan ziren.