Egiptoko XIV. dinastia: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Addbot (eztabaida | ekarpenak)
t Robota: hizkuntza arteko 20 lotura lekualdatzen; aurrerantzean Wikidata webgunean izango dira, d:q650945 orrian
t Robota: Birzuzenketak konpontzen
1. lerroa:
{{Egiptoko aroak}}
'''Egiptoko XIV. dinastia'''k, [[K. a. 1700XVII. mendea|K. a. 1700etik]]etik [[K. a. 1600ko hamarkada|K. a. 1600]] arte irauten du, eta, historialariek, [[Egiptoko bigarren tarteko aroa]] deitu duten garaiaren barnean dago.
 
[[Egiptoko XIII. dinastia]]ko erregea zen [[Sebekhotep IV.a]]ren erregealdian, [[Niloren delta]]n gertaturiko matxinada baten ondoren, bi erresuma independente berri sortu ziren. XIII. dinastiakoen garaikide ziren gobernari hauek, XIV. dinastia osatu zuten, XIII.aren garaikidea.
 
Erresuma hauetako lehenari buruz, [[Xois]]en sortu zena, deltaren iparmendebaldean, ia ez da ezer ezagutzen bere gobernariei buruz, hauek, beharbada, [[kanaan]]darrak izango liratekeelarik. Bigarren erresuma, deltaren iparrekialdean zegoena, [[Nehesy]]k, "Beltza, edo Nubiarra" sortu zuen [[K. a. XVII. mendea|K. a. 1700]] inguruan [[Avaris]]en (Hut-Uaret, "magaleko gaztelua"). Hiri honek, asiar biztanleriadun dentsitate handikoa, [[Biblos]]ek merkataritza harremanetan aritzen zen ibai portu bat zuen.
 
XIV. dinastia hau, deltaren ekialdean gobernatzen duena, beranduago, errege [[hikso]]ek domeinatuko dute (XV eta XVI. dinastiak), bere eragina Avarisetik hedatuko dutenak, [[K. a. 16501650ko hamarkada|K. a. 1650ean]]ean. Hauek, [[Egipto]]n, [[1730]] inguruan ezartzen hasi ziren.
 
== XIV. dinastiaren erreferentziak ==
Dinastia honetako gobernariak, beharbada, hiksoekin lotuak egon litezke, sarri, jatorri semitarrekoak bezala identifikatzen diren arren, bertako errege batzuen izenen etimologiaren ondorioz, Yakobaam bezala.
 
Gobernari batzuen izenak, [[TurinekoTuringo Errege Kanona|Turineko Errege Kanonari]]ri esker ezagutzen dira, 70 inguru aipatzen dituena. [[Maneton]]ek, 76 izan zirela dio, baina soilik horietako batzuk berretsi dituzte iturri garaikideek. [[Saqqarako Errege Zerrenda]]k eta [[AbidosekoAbidosko Errege Zerrenda|Abidoseko Errege Zerrendak]]k, aipatu gabe uzten dituzte, tokiko nobleziarekin lotuta ez egoteagatik.
 
Izenen batzuk, beharbada, ez dira benetako gobernarienak izango, baizik eta beste gobernari batzuen ezizenak izan litezkeela. Beharbada, asko, gobernari garaikideak dira, deltaren toki ezberdinetan gobernatzen ari direnak.
605. lerroa:
|
|
|Soilik [[kakalardo sakratu|eskarabeo]] bategatik ezagutzen dena
|
|
622. lerroa:
Kronologia estimatua:
 
* Lehen faraoia: Nehesi, [[K. a. XVIII. mendea|K. a. 1705]] (Ryholt)
* Azken faraoia: Khuihemuet (?) [[K. a. 1650ko hamarkada|K. a. 1650]] (?)
 
{{oinordekotza