Rafael del Riego: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Ibon U. (eztabaida | ekarpenak)
t Robota: Birzuzenketak konpontzen
1. lerroa:
[[File:Rafael Riego.jpg|thumb|Rafael del Riegoren erretratua.]]
 
'''Rafael del Riego y Nuñez''' (Tuña, [[Tineo]], [[Asturiasko Printzerria|Asturias]], [[1784]]ko [[apirilaren 9]]a - [[Madril]], [[1823]]ko [[azaroaren 7]]a) [[espainia]]r militar eta politikaria izan zen. [[HirurteHirurteko LiberalLiberala|Hirurte Liberaleko]] buru garrantzitsuenetako bat izan zen.
 
== Biografia ==
Frantsesen aurka borrokatu zen [[Iberiar Penintsulako Gerra|Espainiako Independentzia GerraGerran]]n, eta [[Napoleon Bonaparte|Napoleonen]]en gudarosteak preso eduki zuen [[1814]] arte. Armadan sartu zen berriro eta konstituzioaren aldeko mugimenduaren buru bihurtu zen [[1820]]ko [[urtarrilaren 1]]ean. [[Andaluzia]]n zehar ibili zen, [[absolutismomonarkia absolutu|absolutismoaren]]aren aurkako altxamendua sustatuz, eta [[Fernando VII.a Espainiakoa|Fernando VII.ak]] [[1812ko Espainiako Konstituzioa|Cádizko konstituzioa]] onartu orduko armak utzi zituen. [[Galizia]]ko jeneral goren izendatu zuten, baina arazo batzuk izan ondoren [[Aragoi]]ra aldatu zuten.
 
[[1821]]ean betikoz kendu zioten kargua, ezker muturreko [[Liberalismo|liberalen]] alde zegoelako. Diputatu egon zen gorteetan, [[masoneria|masoi]]-talde baten bozeramaile eta [[1823]]an gudarosteko buru jardun zuen berriro [[Hirurteko Liberal|Hirurteko Liberala]] suntsitu nahi zuen [[San Luisen Ehun Mila Semeak|San Luisen Ehun Mila Semeen]] erasoari erantzuteko. Traidore batzuek saldu zuten [[Sierra Morena]]ko mendietan, eta preso hartu eta Madrila eraman zuten. Epaitu eta urkatu zuten.
 
Hil ondoren, Espainiako iraultzaile liberalen irudi nagusi bihurtu zen, eta berak 1820an bere gudari talde iraultzaileentzat idatzarazi zuen martxa militarra izan zen errepublikazaleen himno nagusia. Orobat, [[Espainiako Bigarren Errepublika]]ko ([[1931]]-[[1939]]) himno ofiziala izan zen ''Riegoren Himnoa'' deituriko martxa.
 
== Ikus, ere ==
* [[Hirurteko Liberala|Hirurteko Liberal]]
 
== Erreferentziak ==