Gizarte klase: berrikuspenen arteko aldeak

'''Gizarte klasea''' [[gizarte estratifikazio|estratifikazio sozialsozialaren]]aren mota bat da, zeinean [[gizaki|gizabanakoen]] talde bat ezaugarri komun bat partekatzenu egiten duen, sozioekonomikoki elkarren artean erlazionatu egiten dituena. Harreman horiek interesa sortu edo interesagatik edo objektuengatik sortuak izan daitezkete, zeinak komunak kontsideratzen diren eta gizabanakoen arteko elkartasuna indartzen duten.

# Estratifikazio soziala [[gizarte]]osoak daukan ezaugarri bat da, eta ez bakarrik bertako gizabanako batzuena. Sozietate industrialetan pentsatzen da posizio soziala esfortzuaren eta talentuaren ondorioa dela ([[meritokrazia]]), eta modu horretan puztu egiten dugu gizabanakoa bere etorkizunaren gainean duen kontrola. Adibide bat jartzeko, [[RMS Titanic|Titanic]] barkuan biziraun zuten [[pertsona (argipena)|pertsona]] gehienak lehenengo klasekoak izan ziren, baina hau ez zen azkarragoak zirelako edo igerilari hobeagoak zirelako, bere kokapen sozialagatik baizik. Aberatsak eta [[Pobrezia|pobreak]] ez dira estratifikazio sistema honen erantzukizule zuzenak, baina mailaketa horrek bere bizitzetan eragin handia dauka.

Estratifikazio sistemak beste ezaugarri batzuen arabera ere antolatzen da, klase sozialaz gain, hala nola, [[Genero|generoa]], adina eta [[etnia]]. Hauek maila ekonomikoarekin lotuta, estratifikazioa antolatzeko kriterio garrantzitsuenak dira, baina beste batzuek ere eragina badute, adibidez: [[hizkuntza]], [[sexu-joera|orientazio sexuala]], gutxitasunak, eta abar.

# Klase sozialak oso estratu iragazkorrak dira, eta haien arteko zirkulazioa ([[gizarte mugikortasun|mugikortasun sozialsoziala]]a) gerta daiteke.

Autore askorentzat, gehienbat [[Marxistamarxismo|marxistentzat]], klase sozialak gizarte moderno [[kapitalismo|kapitalistetan]] desberdintasuna egituratzen duen talde nagusia da. Baina desberdintasunaren beste forma batzuk ere existitzen dira, [[Ekonomia|ekonomikoak]] ez direnak eta gizarte moderno kapitalistan bere pisua ere badutenak. Haien artean [[Genero|generoarekin]] eta adinarekin erlazionatutako ezberdintasunak daude, eta baita [[etnia]]rekin lotutako ezberdintasunak ere.

* Adierazle objektiboak: Ez dira iritzien araberakoak, baizik eta errealitatearen azterketa baten araberakoak direla. Garrantzitsuena diru-sarrera izan ohi da, [[familia]]ren diru-sarrera bereziki. Erabiltzen diren beste adierazle batzuk estratu sozial nahiz profesionala eta gastuak dira, baina asko gehiago daude: etxebizitzaren kalitatea, etxebizitzaren lekua, [[kotxeautomobil|kotxea]]a, eta abar.

[[Karl Marx]] bere ikuspuntu materialista historikotik klase sozialak definitu egin zituen kontzeptu guztiz [[Ekonomia|ekonomikoetan]], are gehiago, produkzio metodoen [[Jabetza pribatu|jabedun]] edo ez jabedun terminoetan. [[Marxismo]]aren arabera, klase sozialak ugariak dira, eta bi nabarmentzen dira: [[Burgesia|Burges]] kapitalistak eta [[langile]] industrialak. Klase hauek agertu egiten dira [[kapitalismo]] industrialean, produkzio modu horrek oinarri gisa daukalako gizabanakoak jabedun askeak izatea. [[Kapitalismo|Kapitalista]] ekoizpen mekanismoen jabeduna da, eta [[Langile|langilea]], aldiz, [[Lanalana (Nafarroa)|lanaren]] indarraren jabeduna. Harrmenan horretan ematen da [[Ustiapen (argipena)|ustiatze]] kapitalista.

Klaseak bizirauteko mekanismoak partekatzen dituzten [[talde]] handiak dira Marxentzat. Marxek zioen klaseen arteko harremanak tirabiratsuak direla halabeharrez, ustiapen harremanak direlako. Kapitalismoan, [[enpresarienpresaburu|enpresariek]]ek produkziorako mekanismoen jabetza erabiltzen dute produkzioaren prozesuan [[Proletario|proletarioak]] ustiatzeko.

Truke hau da ezberdintasuna eragiten duena klase sozialen artean, kapitalista produkziorako mekanismoen jabea izatearen ondorioz helburu moduan daukalako lortzen duen [[das Kapital|kapitala]] inbertitzea kapital gehiago lortzeko. <ref> Garrido, L. (2009) [http://utopisticapol.wordpress.com/2009/03/08/sobre-el-concepto-de-clase-social-en-marx-y-weber/ ''Sobre el concepto de clase social en Marx y Weber'']</ref>

Weberrentzat klaseak bizitzeko aukera berdinak partekatzen dituzten pertsonen taldeak dira, zeintzuk merkatuek zehazten dituzten. [[Karl Marx|Marxek]]ek zioen klaseen banaketa produkzio harremanek sortzen zutela, Weberrentzat, berriz, merkatuan lortzen diren irabaziek sortzen dute banaketa hori. <ref> Osborne, R. (2005): ''Sociología para todos''. Bartzelona: Paidós, 55.orr.</ref>

Weberrentzat klaseak ez dira ezberdintasun sozialaren irizpide bakarra. Weberrek [[estatus]]a eta [[botere (argipena)|boterea]]a gehitzen ditu. Estatusak erreferentzia egiten dio talde batzuen ohoreari, eta batzuetan oinarrizko elementua da ordain materialak egozteko, eta ildo horretatik, oinarrizkoak bizitzako aukerentzako. Estatusa bizi-estiloarekin eta [[Kontsumo|kontsumoarekin]] erlazionatuta dago, eta oso lotuta dago posizio sozialarekin ere bai.