Luis IX.a Frantziakoa: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Dexbot (eztabaida | ekarpenak)
t Removing Link FA template (handled by wikidata)
t Robota: Birzuzenketak konpontzen
5. lerroa:
| irudia = Louis IX.jpg
| tamaina = 200px
| irudioina = Luis IX.a. [[Greco|El GrecoGrecoren]]ren margolana.
| armarria =
| kargua = [[Frantziako errege-erreginen zerrenda|Frantziako erregea]]
| hasiera = [[1226]]ko [[azaroaren 8|azaroak 8]]
| bukaera = [[1270]]eko [[abuztuaren 25|abuztuak 25]]
| aurrekoa = [[Luis VIII.a Frantziakoa]]
| ondorengoa = [[Filipe III.a Frantziakoa]]
17. lerroa:
| hillekua = [[Tunis]]<br />[[Frantziako Erresuma]]
| ezkontidea = Margarita Proventzakoa
| senideak = Aita: [[Luis VIII.a Frantziakoa|Luis VIII.a]]<br />Ama: [[Zuria Gaztelakoa|Blanka Gaztelakoa]]
| erlijioa =
| oharrak = <center>[[Fitxategi:Arms_of_the_Kingdom_of_France_(Ancien).svg|120 px]]
24. lerroa:
 
== Biografia ==
[[Luis VIII.a Frantziakoa|Luis VIII.aren]] semea eta ondorengoa izan zen, eta [[Zuria Gaztelakoa|Blanka Gaztelakoa]] haren amak gobernatu zuen adin txikikoa izan zenean. Blanka Gaztelakoa jaun handi batzuen aurka borrokatu zen; [[1229]]an [[Gurutzada Albitarra|albitarren aurkako kanpainak]] amaitu zituen. [[1242]]an Akitaniako jaunak menderatu zituen Luisek [[Saintesko gudua]]n, eta [[1249]]an [[Egipto]] aldera jo zuen [[Zazpigarren Gurutzada]]n, gobernua amaren eskutan utzirik. [[1250]]ean preso hartu zuten Mansurah hirian eta, bahitura-saria ordaindurik, [[Siria]] aldera jo zuen.
 
[[1258]]an hitzarmen bat izenpetu zuen [[JaimeJakue I.a Aragoikoa|Jaime I.a Aragoikoarekin]]rekin [[Corbeil-Essonnes|Corbeilen]]. Haren arabera, [[Proventza]] eta [[Lengadòc|Languedoc]] ([[Montpellier]] izan ezik) Frantziako koroaren eskuetan geratzen ziren eta Frantziako koroak uko egiten zion betiko [[Ipar Katalunia|Ipar]] eta [[Katalunia|Hego KataluniaKataluniari]]ri (''Principat de Catalunya''). [[1259]]an ingelesekin izenpetu zuen hitzarmenaren arabera, ingelesen esku geratzen ziren [[Limousin]], [[Quercy]] eta [[Périgord|Perigord]], eta Frantziako koroaren baitan [[Normandia]], [[Maine (eskualde historikoa)|Maine]], [[Anjou]], [[Turena|Touraine]] eta [[Poitou]]. Bazter guztietan kristau ordena zabaltzen saiatu zen, gortea berriz antolatu zuen eta guztiz debekatu zituen gerra pribatuak, torneoak eta dolu-borrokak. Errege-dirua erabiltzea zabaldu zuen.
 
[[1257]]an [[Parisko Unibertsitatea|Sorbonako unibertsitatea]] sortu zuen [[Paris]]en, eta bertara bildu ziren garai hartako europar pentsalari nagusiak ([[Alberto Handia]], [[Roger Bacon]], [[Tomas Akinokoa]], [[Bonaventura Bagnoregiokoa|San Bonaventura]], [[Siger Brabantekoa]]…). Luis IX.ak ospe handia izan zuen Europa osoan. [[Zortzigarren Gurutzada]]n hil zen, [[Tunisia]]ko izurritean. [[Bonifazio VIII.a]]k santu egin zuen [[1297]]an.
 
== Ezkontza eta seme-alabak ==
[[1235]]ean Margarita Proventzakoarekin ezkondu eta hamaika seme-alaba izan zituen:
* Blanka ([[1240]] - [[1243]]).
* [[IxabelElisabet Frantziakoa|Elisabet]] ([[1242]] - [[1271]]), [[1258]]an [[Tibalt II.a Nafarroakoa]]rekin ezkondu zena.
* Luis ([[1244]] - [[1260]])
* [[Filipe III.a Frantziakoa|Filipe]] ([[1245]]-[[1285]]), oinordekoa.
* Joanes ([[1248]]-[[1248]]).
* Joanes Tristan ([[1250]]-[[1270]]), [[Valois leinua|Valoisko]]ko kondea.
* Petri ([[1251]]-[[1284]]), [[Alençon]]go kondea.
* Blanka ([[1252]]-[[1320]]), [[Fernando de la Cerda]]rekin ezkondu zena.