Gaztelako Gerra Zibila: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-Bizkaiko Golko +Bizkaiko golko)
t Robota: Birzuzenketak konpontzen
1. lerroa:
{{Gerra infotaula
| izena = Gaztelako Gerra Zibila
| guda =[[Ehun Urteetako Gerra|Ehun Urteko Gerra]]
| frontea =
| irudia = [[Fitxategi:Battle najera froissart.jpg|200px]]
| oina = [[Naiarako gudua]], [[XV. mendemendea|XV. mendeko]]ko ''Chronicles'' eskuizkribuan.
| data = [[1351]]–[[1369]]
| lekua = [[Gaztelako koroa|Gaztelako Koroa]]
| koordenatuak =
| lurraldea =
12. lerroa:
| egoera =
| gudulari1 = [[Fitxategi:Blason Castille L%C3%A9on.svg|15px]] Petrien aldekoak<br />[[Fitxategi:Arms of Edward III of England.svg|15px]] [[Ingalaterrako Erresuma]]<br />[[Fitxategi:Blason Navarre.png|15px]] [[Nafarroako Erresuma]]<ref>Batzutan alderdiz aldatu zuen.</ref><br />[[Fitxategi:COA of Nasrid dynasty kingdom of Grenade %281013-1492%29.svg|15px]] [[Granadako Erresuma]]<br />[[Fitxategi:Armoiries Majorque.svg|15px]][[Mallorcako Erresuma]]
| gudulari2 = [[Fitxategi:Blason Castille L%C3%A9on.svg|15px]] Henrikeren aldekoak<br />[[Fitxategi:Blason France moderne.svg|15px]] [[Frantziako Erresuma]]<br />[[Fitxategi:Armas de Aragón.svg‎|15px]] [[Aragoiko koroa|Aragoiko Koroa]]
| komandante1 = [[Fitxategi:Blason Castille L%C3%A9on.svg|15px]] [[Petri I.a Gaztelakoa]]†<br />[[Fitxategi:Arms of Edward III of England.svg|15px]] [[Eduardo (Printze Beltza)|Eduardo, Printze Beltza]]<br />[[Fitxategi:Arms of Edward III of England.svg|15px]] [[Joanes Gantekoa]]<br />[[Fitxategi:Blason Navarre.png|15px]] [[Karlos II.a Nafarroakoa]]<br />[[Fitxategi:Armoiries Majorque.svg|15px]] [[Jakue IV.a Mallorcakoa]]<ref>Erbestean zegoen erregenahia.</ref>
| komandante2 = [[Fitxategi:Blason Castille L%C3%A9on.svg|15px]] [[Henrike II.a Gaztelakoa]]<br />[[Fitxategi:Blason Castille L%C3%A9on.svg|15px]] [[Tello Gaztelakoa|Tello I.a Gaztelakoa]]<br />[[Fitxategi:Blason Castille L%C3%A9on.svg|15px]] [[Fernando Sánchez de Tovar]]<br />[[Fitxategi:Blason France moderne.svg|15px]] [[Bertrand du Guesclin]]
| indarra1 =
| indarra2 =
26. lerroa:
 
 
'''Gaztelako Gerra Zibila''' [[1366]] eta [[1369]] artean iraun zuen [[Gaztelako koroa|Gaztelako Koroa]] izateko [[gerra zibilazibil]]a izan zen. [[Frantzia]] aldean borrokatzen ari ziren [[Ingalaterrako Erresuma|Ingalaterra]] eta [[Frantziako Erresuma]]k gerran sartu zirenean, [[Ehun UrtekoUrteetako Gerra|Ehun Urteko Gerraren]]ren fronte bat bilakatu zen. [[Gaztelako Erresuma]] eta bere inguruko kostaldeetan borrokatu zuten [[Petri I.a Gaztelakoa]]k eta bere sasianaia zen [[Henrike II.a Gaztelakoa]]ren aldekoek<ref>{{Erreferentzia| abizena = Valdeón Baruque |izena= Julio |izenburua= Pedro I el Cruel y Enrique de Trastámara: ¿la primera guerra civil española? |argitaletxea= Aguilar|urtea= [[2003]]}}</ref>.
 
== Aurrekariak ==
Bere aldekoen artean Petrik "Zuzena" ezizena eta, bere aurkakoen artean, berriz, "Bihozgabea" ezizena zuen. Gaztelar goi-nobleziak [[tirano]]tzat zuten erregearen agintaritza ezarri zuelako<ref>{{Erreferentzia| abizena = Wintle |izena= Justin |izenburua= The Rough Guide History of Spain |argitaletxea= Penguin Group |urtea= [[2003]]}}</ref>. Nazioarteko politikan, [[Aragoiko koroa|Aragoiekin]] gerran hasi zen, "[[Bi Petrien Gerra]]" sortuz.
 
Henrike bere sasianaiak goi-nobleziaren babesa ez ezik Frantzia, Aragoi eta [[AitasantutzaAita santu|Aitasantutzarena]]rena ere lortu zituen. [[1366]]an [[Santa María la Real de Las Huelgas monasterioa|Las Huelgasen]] ofizialki bere burua errege aldarrikatu eta anaiari Gaztela, [[Leongo Erresuma|León]], [[Toledo]] eta [[Sevilla]]ko tronuak kendu zizkion.
 
== Gerra ==
1366an, Henrikek, orduan [[Frantzia]]n erbesteratua bizi zela, [[Montpellier]]ren frantziar eta aragoiar soldadu eta ingeles mertzenario zituen armada handia antolatu eta [[Gaztela]] inbaditu zuen. [[Karlos V.a Frantziakoa]] eta [[Petri IV.a Aragoikoa]]ren babesari esker, Petri ihes egitera bultzatu zuen.
 
Petri [[Baiona]]ra joan zen, orduan ingelesen eskuetan zegoela, eta [[Eduardo, (Printze Beltza)|Printze Beltzari]] laguntza eskatu zion, Gaztelan lurraldeak izatearen truke. [[1367]]an, Gaztelara itzuli eta [[Naiarako gudua]]n Petriren aldekoek Henrikeren aldekoak menderatu zituzten. Henrike ihes egin behar izan zuen baina Petrik bere hitza jan zuen eta ingelesek alde egin zuten. [[1368]]an, Henrike eta Karlos Frantziakoak [[Toledoko ituna]] sinatu zuten. Itun honen bitartez, lehorrean laguntza izatearen truke gaztelarrek bere [[Bizkaiko golkoa|Bizkaiko golkoko]] itsas-armada uzten zieten frantziarrei.
 
[[1369]]an Henrike berriro itzuli zen Gaztelara eta [[Montielgo gudua]]n bere etsaia hil zuen. Segidan aho batez izendatu zuten errege eta [[judu]]ak administraziotik bota zituen. Hurrengo gerretan Gaztela Frantziaren aliatu bilakatuko zen.