Kooperatibismo: berrikuspenen arteko aldeak

[[XIX. mendea]]ren lehenengo hamarkadetako kooperatiben lehenengo esperientziak, gehienetan, [[sozialismo utopiko]]aren langileen mugimenduarekin loturik daude. Kooperatibismoa, Kooperatibagintza edo Lankidetza indartuz joan zen XIX. mendean, ekonomia [[kapitalismoa kapitalismo|kapitalistaren]] alternatiba gisa. Langileriak gizartea eraldatzeko oinarrizko bi tresna moduan planteatu zuen [[Robert Owen]] kooperatibismoaren aintzindariak. 1844. urtean Manchester hiriko empresa batean grebalari batzuk kaleratu zituzten; hau dela eta, Rodchaleko kooperatiba osatu zuten.

[[XX. mendea]]n kooperatibismoak hedapena nabarmena izan zuen Katolikoek eta ezkerreko ideologiek bultzatuta. Euskal Herrian [[Alfa (enpresa)|ALFA]] aitzindaria izan zen, [[UGT]] sindikatuari esker osatuta. Garai beran [[Lanaren Konfederazio Nazionala|CNT]] sindikatu [[anarkosindikalistaanarkosindikalismo|anarkosindikalistak]]k antzeko kooperatibak sustatu zituen estatu espainol osoan zehar, Joan Peiró i Belis-en bultzadari esker <ref> http://www.cnt.es/noticias/juan-peir%C3%B3-y-el-cooperativismo-en-espa%C3%B1 Juan Peiró y el cooperativismo en España</ref>.

Azken hamarkadetan, gero eta eragin ideologiko handiagoa izaten ari dira gizartearen [[autogestioaautogestio|autoeraketaautoeraketan]]n oinarritzen diren ekimen hauek, eraginkortasuna eta interes orokorra bateragarriak egiteko tresna egoki gisa eta, batez ere, Estatuaren egitekoak galdu duen pisua eta begirunegatik, bai eskuma eta bai ezkerreko ildoen aldetik ere.

Lankidetzaren oinarri ideologikoak anitzak dira. XIX mendean, batez ere, [[sozialismo utopiko]]an oinarritu zen baina geroago merkatuko [[anarkismo]]aren eta beste zenbait ideologiaren ildotik garatu zen. XX. mendearen hasieran, lotura sendoak izan zituen kooperatibismoak sindikatu sozialdemokratekin, [[anarkosindikalismo]]arekin eta [[Erromatar Eliza Katolikoa|Eliza KatolikoKatolikoarekin]]arekin loturiko hainbat gizarte ekimenekin.