Ezaugarririk gabeko gizona: berrikuspenen arteko aldeak

▲Liburu bukatugabe horrek bi mila bat orrialde ditu, eta XX. mendeak eman duen libururik anbizio handikoen eta funtsezkoenetako bat da. Egileak behin eta berriz aldatu zuen, hura idazten eman zituen urte luzeetan zehar, nobela horrentzat aldez aurretik egina zuen egitasmoa. Baina, aldaketak aldaketa eta hura hil geroztikako eranskinak eranskin, Musil bizi zela argitaratutako orrialdeak dira kontuan hartu beharrekoak haren asmoak zeintzuk ziren jakiteko.

▲Hortaz, nobela bi zati zehatzetan banatua dago, sarrera moduko batekin eta ondorio moduko batekin. Lehenengo zatiak eta sarrerak osatzen dute lehen liburukia, 1930ean argitaratua. Sarreran, nobelako pertsonaia nagusia aurkezten da, Ulrich, «ezaugarririk gabeko gizona», egilearen ispilu gisako bat da, baina ez haren bizitzako gertaeren ispilu, haren gogoeta eta pentsamenduena baizik. Ulrich hori ezaugarririk gabeko gizona baino gehiago, gizonik gabeko ezaugarri multzo bat zen, Musilek berak esplikatu zuenez, muinik, zentzurik eta erabilgarritasunik gabeko ezaugarri multzo bat, alegia, eta sustrairik gabeko gizona beraz, irekia eta eskuragarria. Gaztetan, Ulrich horrek hiru saio egin zituen bere bizitzari zentzua emateko, bere bidea aurkitzeko: ikasketa militarrak, ingeniaritza, eta matematikaren ikerketa. Aukera horietako batek berak ez zion ordea gogoa bete, eta, hala, bere bidea aurkitu nahia izan zen geroztik haren irrika nagusia.

▲Eta une horretan sartu zuen Musilek aldi bereko ekintza», eta hori baliatu zuen austriar-hungariar monarkiaren azken urteaketa gizarte oso baten gainbehera deskribatzeko . Musilek honela eratu eta irudikatu zuen aldi bereko ekintza» hori : 1918an betetzekoak ziren Frantzisko Jose I.a enperadorearen erreinaldiaren 70 urteak, eta urteurren horren karietara, austriar abertzale talde batek batzorde bat eratu zuen urteurren hori Gilermo II.a Alemaniako enperadorearen agintaldiko 30. urteurrenari gailen zekion. Ulrich batzorde horretan sartu zen eta era horretara handiki jende asko ezagutu zuen, denak Austriaren izate gorenaren alde lanean ari zirenak, baina azkenean, ahalegin horiek guztiak zapuztuta geratu ziren, eta ospakizun aintzatsua izan behar zuena I. Mundu Gerra bilakatu zen.

▲Aitaren hiletetan Ulrichek bere arreba ezagutzen du, eta zirrarak beterik izatez eta izaeraz bera bezalakoxea dela konturatzen da ; orduan hasten da anaiaren eta arrebaren arteko harreman ezinaren mugetaraino eramana», elkar maite baitute, maitasun garbiaren ametsaz, eta elkarganatzen dira eta bereizi egiten dira, desira asegabearenindarraz, Musilek «beste egoera hori» deitzen dion horretaz.

▲Halako batean, Musil aurrera ezin jarraitu gelditu zen, gero eta urrunago baitzen liburu hari hasieratik ezarri zion egitasmotik, eta ez zen gauza sentitzen ordurako artifiziala irizten zion simetria bat bere obrari ezartzeko, ez baitzuen asmatzen nobela hark sakonean zuen bitasuna, nobelaren eta saiakeraren arteko tirabira, berak nahi zuen bezala adosten. Horrez gainera, 11. Mundu Gerraren etorrerak lan hura utzarazi zion.

▲Hortaz, Musil hil ondoren aurkitu ziren eskuizkribu, zirriborro eta ohar ugarietan nobela hori bukatzeko edozein aukera egitea hipotesi hutsa besterik ez litzateke. Bere jeinuari zegokion bezala, nobela ireki bat utzi zuen, nobela saio bat, harentzat gizaki ororen izatea bera bizitza saio bat zen bezala . 1932an hara zer idatzi zuen : «Ez dira nahastu behar lan bat ez bukatu izana eta haren egilearen eszeptizismoa. Neure lana erakusten dut egiaren zati bat baizik ez dela jakinik, eta erakutsi egingo dut gezurrezkoa dela jakitun egon arren, zeren eta badira hutsegite batzuk egiaren bidean urratsak direnak. Zeregin ondo definitu baten baitan, ahal nuen guztia egin dut.»