Cárcar: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-behin-betiko +behin betiko)
t Robota: Birzuzenketak konpontzen
6. lerroa:
| ofiziala = Cárcar
| merindade = Lizarrako merindade
| eskualdea = [[Erribera Garaia|Goi Erribera]]
| postakodea = 31579
| kokapena = Carcarmapa.PNG
24. lerroa:
}}
 
'''Cárcar'''<ref>{{Erreferentzia|url=http://www.euskaltzaindia.net/dok/arauak/Araua_0155.pdf|egilea=[[Euskaltzaindia]]|izenburua= 155. araua: Nafarroako udal izendegia}}</ref> [[Nafarroa]]ko hego-mendebaldean dagoen udalerria da, [[LizarrerriaLizarrako merindadea|Lizarrerrian]]n eta [[Nafarroako Erribera|Erriberan]]n kokatutakoa. [[2012]]ko [[urtarrilaren 1]]eko erroldaren arabera, herriak 1.121 biztanle ditu.
 
== Inguru naturala eta kokapena ==
[[Fitxategi:Carcar.3.Navarra.Spanien.JPG|220px|thumb|left|Carcargo plaza.]]
Carcar [[Ega]] ibaiaren ondoko herria da, [[Lizarrako merindademerindadea]]arenren hegoaldean eta [[Nafarroa]]ko hiriburutik 75 kilometrora kokaturik. Herria, NA-134 errepideak zeharkatzen du [[Andosilla]]ranzko norabidean. Udalerriko etxeetako batzuk, harrian eraiki ziren, eta gaur egun etxebizitza erabilerarik ez duten arren, biltegi moduan erabiltzen jarraitzen dira.
 
Carcargo herri mugakideak honakoak dira: Iparraldean [[Lerin]], hegoaldean eta ekialdean [[Andosilla]] eta mendebaldean [[Sesma]], [[Lodosa]] eta [[Sartaguda]].
 
=== Klima eta landaredia ===
Klimaren ezaugarriak, [[negu]] hotzak, [[uda]] sargoriak, prezipitazio eskasak eta urte osoan zehar nahiko irregularrak, [[uda]] garaiko lehortea, eta iparreko [[ziertzo|zierzo]] haizea, klima mediterranearrari dagozkio. [[Nafarroako Erribera|Erribera]] iparraldean egon arren, ezaugarri hauek [[Ebro]] ibaiaren sakonuneak dituen klimaren antzekoak dira. Urteko batez besteko tenperatura 12 eta 14 gradu artekoa eta prezipitazioak 450 eta 500mm bitartekoak dira. Urteroko euritsuak 50 edo 60 baino ez dira izaten.
 
Jatorrizko landaredia erabat desagertu da nekazaritzaren hedapenaren ondorioz, gaur egun, makaldiren bat eta birlandatutako pinudiak dira Karkargo zuhaitz nagusiak.
 
== Historia ==
[[X. mendea]]n [[Antso I.a Gartzez|Antso I.a Gartzes]] erregeak carcargo gaztelua eraiki zuen [[Iruñea|Iruñeko]] erreinuaren mugak defendatzeko asmoarekin, izan ere, [[X. mendea]]ren amaieran, Carcar musulmanek konkistaturiko lurren aurrean zegoen azken gotorlekua zen. [[920]] eta [[924]]. urtera bitarte, Abderraman III.a musulmanak herria okupatu, eta su eman zion. [[XI. mendea]]n [[Nafarroa]]ko erresumak lurraldea berkonkistatu eta erregeak Carcar jaurerri bihurtu zuen.
[[Fitxategi:Carcar.1.Navarra.Spanien.JPG|220px|thumb|left|Herrigunearen inguruko lurren ikuspegia.]]
[[1222]]. urtean Antso Indartsuak herria erosi zuen eta horrela Pedro Diazen jabetza izateari utzi zion, [[Nafarroa]]ko erresuman behin betiko ezartzeko. [[1277]]. urtean, herriak hondamena ezagutu zuen berriro ere, [[Gaztela]] erresumako ejerzitoak herria suntsitzean. [[1428]] eta [[1485]]ra bitarte, herria Azkoiengo familiaren jaurerri izan zen, baina Foixeko Jaimek Azkoiengo Anarekin lehenengo eta Beaumonteko Catalinarekin izandako ezkontzek eraginda, Carcar Beaumonteko Luisen eskuetara igaro zen. Beaumonteko Luis, [[Leringo konderri|Leringo kontea]] zen eta honek herria bere konderriaren barruan sartu zuen.
 
[[XIX. mendea]]ren erdialdera, herriak independentzia eskuratu zuen, eta udalerri bihurtu zen, jaurgoak bertan behera geratzean. [[KarlistadaKarlistaldiak|Lehen Gerra Karlistan]], [[1833]] eta [[1839]]ra bitartean, ejerzito konstituzionalak, Santa Barbarako eta San Miguel arkaingeruaren parrokiak okupatu zituzten, karlisten aurkako borrokan, hauek gotorleku moduan erabiltzeko.
 
== Demografia ==
56. lerroa:
== Ondarea ==
[[Fitxategi:Carcar.2.Navarra.Spanien.JPG|250px|thumb|right|San Migel eliza.]]
'''San Migel Arkaingeruaren parrokia''', estilo [[Arkitekturaarkitektura gotikogotikoa|gotiko]]-[[Arkitekturapizkundetar pizkundetararkitektura|pizkundetarrean]] eraikia, gurutze latindarraren oinarria dauka. Barruan, San Migelen erretaula dago, [[Nafarroa]]ko [[Arkitekturaarkitektura barrokobarrokoa|barrokoko]] eredurik garrantzitsuenetakoa.
 
'''Graziako Andra Mariren baseliza''' bestalde, eraikin [[Arkitekturaarkitektura barrokobarrokoa|barrokoa]] da. [[Martxo]]an erromeria antolatzen da bertara.
 
== Politika ==
=== Udal hauteskundeak ===
[[2003]]an bezala Carcargo alkatea [[Nafarroako Alderdi Sozialista|PSN]] alderdiko Germán Enrique Ágreda Sueskun atera zen [[2007]]ko udal hauteskundeetan. Udaleko bederatzi zinegotzietatik sei lortu zituen [[Nafarroako Alderdi Sozialista]]k eta hortaz gehiengo absolutua. Baliogabeko botoak 12 izan ziren (emandako guztien %1,35a) eta zurizko 19 boto izan ziren (botoen %2,16a). Abstentzioa %10,37koa izan zen.
 
{| border="1" cellpadding="5" cellspacing="0" align="center"
90. lerroa:
 
=== Udaletxea ===
Udaletxea Foruen Plazan dago, herrigunearen gunerik garaienean, elizaren ondoan. [[XVIII. mendea]]n altxatutako eraikuntza [[Arkitekturaarkitektura barrokobarrokoa|barrokoa]] da. Udal bulegoen eraikinak hiru solairu dauzka, lehenak, pilastrez eutsitako arkupea dauka, lehen solairuan, balkoi handi bat dago, beheko solairuko atariaren gainean, eta azken solairuan hartzuriz egindako herriaren armarria dago. Armarria [[XVIII. mendea]]ren bigarren erdian egin zuten estilo [[Arkitektura errokoko|errokokoan]]. Udala alkatea eta zortzi zinegotzik osatzen dute.
 
* HELBIDEA: Foruen Plaza, 2
109. lerroa:
| align=right| 1995-1999 || ||
|-
| align=right| 1999-2003 || Máximo Ágreda Pardo || [[Unión del Pueblo Navarro|UPN]]
|-
| align=right| 2003-2007 || Germán Ágreda Sueskun || [[Nafarroako Alderdi Sozialista|PSN]]
|-
| align=right| 2007-2011 || Germán Ágreda Sueskun || [[Nafarroako Alderdi Sozialista|PSN]]
|-
| align=right| 2011- || Salomón Sádaba Díaz de Rada || AIC, indep.
134. lerroa:
 
== Ikus, gainera ==
* [[Nafarroa Garaiko udalerrien zerrenda|Nafarroako udalerrien zerrenda]]
 
== Kanpo loturak ==