Areciboko irrati-teleskopioa: berrikuspenen arteko aldeak

'''Areciboko irratiteleskopioa''' [[Puerto Rico]]ko [[Arecibo]] hiri ondoan dagoen [[Behatoki astronomiko|behatoki]] [[irrati (hedabidea)|irrati]]-[[teleskopio|teleskopikoa]] da. [[Cornell Unibertsitatea]]k administratzen du [[National Science Foundation]]ekin elkarlan akordio batekin. Behatokiak National Astronomy and Ionospher Center (NAIC) izenpean funtzionatzen du, ofizialki bi izenak erabiltzen diren arren. [[Irratiteleskopio]]a sekula eraiki zen [[teleskopio]]rik handiena izan zen bere 305 metroko diametroarekin, [[Errusia]]n dagoen RATAN-600 izenekoa eraiki zen arte, 576 metroko diametroa duen bere antena zirkularrarekin. Datu irratiastronomikoak, lurtar aeronomia eta [[radar]] planetarioak biltzen ditu munduko zientzialarientzat. Zenbait erabileratarako erabili den arren, nagusiki zeruko objektuak behatzeko erabiltzen da.

Areciboko teleskopioaren eraikuntza [[William E. Gordon]]ek hasi zuen, [[Cornell Unibertsitatea|Cornell Unibertsitatekoa]], nork, hasiera batean, lurraren [[ionosfera]] aztertzeko asmoa zuen. Hasiera batean, hartzaile paraboliko finko bat aurreikusi zen, norantza finko batean seinalatzen zuena, 150 metroko altuerako dorre batekin ekipoa fokuan eusteko. Ideia honek oso interes mugatua izango zuen balizko beste ikerketa arlo batzuetarako, [[zientzia planetario]]ak eta [[irratiastronomia]] kasu, zeruan kokapen ezberdinak adieraztea eta posizio hauek denbora epe luze batean jarraitzea eskatzen dutenak, [[Lurra]]k bira egiten duen bitartean. [[Advanced Research Projects Agency]]ko (ARPA) [[Ward Low]]k ahulgune hau adierazi zuen, eta Gordon [[Massachusetts]] estatuko hiriburua den [[Boston]]eko [[Air Force Cambridge Research Laboratory]]rekin (AFCRL) harremanetan jarri zuen, non [[Phil Blacksmith]]ek zuzendutako talde bat erreflektore esferikoetan lanean ari zen eta beste talde batek irrati uhinen hedapena goiko atmosferan eta honetan zehar aztertzen ari zen. Cornell Unibertsitateak proiektua ARPAri [[1958]]ko udan proposatu zion, eta AFCRL eta Unibertsitatearen arteko kontratua [[1959]]ko [[azaroaazaro]]nan sinatu zen. Eraikuntza [[1960]]ko udan hasi zen, eta irekiera ofiziala [[1963]]ko [[azaroakazaroaren 1|azaroak 1ean]]ean egin zen.

Areciboko teleskopioak zenbait aurkikuntza zientifiko esanguratsu egin ditu. [[1964]]ko [[apirilakapirilaren 7|apirilak 7an]]an, inauguratu eta gutxira, [[Gordon H. Pettengill]]ek eta bere taldeak [[Merkurio (planeta)|Merkurioren]] errotazio periodoa 88 egunekoa ez zela zehazteko erabili zuten, uste zen bezala, baizik eta soilik 59 egunekoa. [[1989]]ko [[abuztuaabuztu]]nan, behatokiak [[asteroide]] baten argazki bat historian lehen aldiz atera zuen: [[4769 Kastalia]] asteroidea zen. Hurrengo urtean, [[Aleksandr Wolszczan]] astronomo [[polonia]]rrak [[PSR B1257+12]] [[pultsarpulsar|pultsarra]]ra aurkitu zuen, beranduago, honen inguruan orbitatzen ari ziren bi planetak aurkitzera eraman zuena. Hauek izan ziren aurkitutako lehen exoplanetak.

* [[Estralurtar Adimenaren Bilaketa|SETI]]