06:23, 27 martxoa 2015ko berrikusketa aldatu Dexbot (eztabaida \| ekarpenak) 4.354 edits t Removing Link FA template (handled by wikidata) ← Aurreko ezberdintasuna		23:45, 19 apirila 2015ko berrikusketa aldatu desegin EnzaiBot (eztabaida \| ekarpenak) Bot-ak 252.705 edits t Robota: Birzuzenketak konpontzen Hurrengo ezberdintasuna →
6. lerroa: [[Euskal Herria]]n gaur egun dagoen sinagoga bakarra [[Baionako sinagoga\|Baionakoa]] da. [[Europa]] osoko singogarik zaharrena [[Praga]] hiriko [[Sinagoga Zahar-Berria]] da. Sinagoga noiz sortu zen zehatz ezin jakin bada ere, batzuen ustez, [[K.a . VI. mende]]an, [[~~Babilonia~~Babiloniar Inperioa\|Babilonian]]n sortu zen, eta beste batzuen ustez mende horretan bertan, [[Jerusalem]]en, hango tenplua suntsitu zenean. Antzina, Jerusalemgo tenpluaren garaian sinagoga sakrifizioak egiteko lekua besterik ez zen, baina K. o. [[70]]. urteaz geroztik erritua aldatu eta liturgia berri bat sortu zen: hasieran [[Biblia]] eta [[Misna]] irakurri eta azaltzea, gero fedea aldarrikatzea eta azkenean otoitz egitea. Sinagoga otoitzerako lekua izateaz gainera, biltoki, ikastetxe eta kultura areto ere bada. Jerusalemerantz begira egoten da; atzealdean [[tabernakulu]]a du eta ''[[Tora]]'' edo Legearen paper sortak gordetzen dituen kutxa santua. Tabernakuluaren aurrean badu argi bat, [[Jerusalemgo Tenplu]]ko argiaren oroitzapenetan beti piztua egoten dena, zazpi besoko argimutil bat ''([[menora]])'' eta aldare moduko irakurmahai bat. Giza irudiak debekatuak daude sinagogan. Sinagogaren historiak bat egiten du juduen historiarekin eta auzo juduen erdian kokatu izan da beti. [[Erdi ~~Aro~~Aroa\|Erdi Aroko]]ko sinagoga gutxi gorde dira Europan: [[Toledo]]koa eta [[Kordoba]]koa, [[Worm]]ekoa (Alemania), [[Sopron]]ekoa (Hungaria) eta [[Praga]]koa. [[XIX. ~~mende~~mendea]]ann berpizkunde bat izan zen Europan, sinagoga asko eraiki ziren, batzuetan diru publikoaren laguntzaz. [[XX. ~~mende~~mendea]]ann gauza bera gertatu zen [[Amerika]]n, hara joandako juduen eraginez. [[~~Nazi~~Nazionalsozialismo\|Nazien]]en etsesaldiak Europako erdialdeko sinagoga asko suntsitu zituen. {{erlijio zirriborroa}}

Sinagoga: berrikuspenen arteko aldeak