Danubioren delta: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-Ukrania +Ukraina)
t Robota: Birzuzenketak konpontzen
1. lerroa:
'''Danubioren delta''' (''Delta Dunării'' [[errumaniera]]z) Europako ibai [[delta]] handiena eta hoberen kontserbatuena dagoena da. [[Dobruja|Dobrudja]] ([[Errumania]]) eta [[Odes'ka oblast]]en ([[Ukraina]]) dago. 3446 km²ko azalera du.
[[Fitxategi:Danube_delta_satelite.png|right|framed|Danubioren deltaren iparraldeko zatia. Eratzen duten zintzilikatuta dauden sedimentuak ikus daitezke.]]
 
5. lerroa:
[[Danubio]]ren delta, biztanlerik gabeko [[padura]] eta aintzira eskualde bat da, zuhaitzek zeharkatuak. Urtero, Danubio ibaiak metaturiko lurrek, delta 40 metro hazarazten dute. Horregatik, oso egitura dinamikoa da.
 
Errumaniako [[Tulzea]] herritik gertu, Danubio ibaia, hiru adar nagusitan banatzen da, [[Itsaso BeltzBeltza|Itsaso Beltzera]]era iritsi aurretik. [[Chilia]], [[Sulina]] eta [[Sfântu Gheorghe]] (San Jurgi), baina kanal txikiago askok, [[kanaberadi]], toki zingiratsu eta basoen eskualde batean bihurtzen dute, horietatik batzuk, udaberrian eta udazkenean urpean geratzen direnak.
 
Danubioren deltatik 44 kilometrora errekan gora, [[Sugeen Uhartea]] dago, gaur egun Ukrainarena dena baina Errumaniak erreklamatzen duena.
14. lerroa:
 
== Natura ==
Deltak, bere barnean, 1.200 landare espezietik gora du, 320 [[hegazti]] espezie, baita ur gezako 3400 espezie ere, horien artean 110 arrain espezie, [[gaizkata]] bezala. Jada [[1974]]an, deltaren erdia baino gehiago "nazioarteko garrantzizko toki zingiratsua" bezala izendatua izan zen eta [[Gizateriaren ondare|Gizateriaren Ondare]] bezala [[Ramsarreko Hitzarmena]]gatik (ofizialki ''Nazioarteko Garrantzizko hezeguneei buruzko hitzarmena, bereziki, Uretako Hegaztien Habitat bezala''). Gaur egun, Danubioren delta [[UNESCO]]ren zerrendan sartua dago [[Biosfera erreserba|Biosferaren Erreserba]] bezala izendaturiko tokien artean, '''Danubioren deltaren Mugaz Haraindiko Biosferaren Erreserba''' izenarekin. Gutxi gora-behera, 2733 km² ditu erabat babestuak, 18 eremutan banatuak.
 
Munduko toki ezberdinetatik ([[Europa]], [[Asia]], [[Mediterraneoa|Mediterraneo itsasoa]], [[Afrika]]) milioika hegazti migratzaile habia egiteko joaten diren tokia da.
 
Landarediari dagokionez, [[kanaberadi]] eta [[lezkadi]]ak nagusi dira, azaleraren %78a hartzen dutenak. Gainera, [[gatz zabaldi]]ak eta [[erribera basoa]]k ere badaude, euren uholdetzearen maiztasunaren arabera ezberdinduak, uneoro uholdeztatuak dauden sahastiekin, eta aldizkako uholdetzeko makaldiekin. Badaude basoak, Leteakoa bezala, oso nabarmenak direnak bere zuhaitzen adaburu asimetrikoengatik. Horien artean, haritzak, makalak, zumarrak eta lizarrak daude.
26. lerroa:
 
== Historia ==
[[Aro ModernoModernoa]]arenren zatirik handienean, Danubioren delta [[Otomandar Inperioa]]ren esku egon zen. Otomandarrak Balkanen kontrola galtzen joan ziren heinean, [[Austria-Hungariako Inperioa]] eta beste europar potentzia batzuk mugitu egin ziren, delta, beste otomandar lurralde batzuk bezala, [[Errusia]]k beregana ez zezan.
 
[[Parisko Ituna (1856)|1856ko Parisko Itunak]], [[Krimeako Gerra]]ri amaiera jartzen ziona, nazioarteko batzorde batek (''Danubioko Batzorde Europarra'') delta kontrola zezala adierazi zuen. Batzorde horrek, aurrera eraman zituen lan batzuk deltan eta ibaiaren behealdeko zatian, horrela, Itsaso Beltzetik ibaira nabigatzea erraztuz.