Zelta: berrikuspenen arteko aldeak

'''Zelta''' ([[latin]]ez, ''celtae''; [[antzinako grekera]]z, ''Κέλτoι'') hitz modernoa da, [[zelta hizkuntzak|hizkuntza zeltikozeltikoren]]ren bat hitz egiten zuten Europako antzinako herrietako edozein deskribatzeko erabilia.<ref>John Koch (2005): ''Celtic Culture: A Historical Encyclopedia''. ABL-CIO. XX. orrialdea. ISBN 978-1-85109-440-0.</ref> Bere buruari ''galiain'', hau da, «galiar» deitzen zioten.

Zaila da herri zelta edota gaelikoak [[Europa]]n sartu ziren lehen talde indoeuroparretatik bereiztea. Hala ere, ia ziurra da [[K. a. XIII. mendea]]n hedapen ikusgarri bat eduki zutela, [[RodanoRhône|Rodanotik]]tik jaitsiz eta [[Lengadòc|Languedoc]], [[Katalunia]] eta [[Ebro]]ren bailara okupatuz. Beste zabaltze fronte bat [[Belgika]]n eta Britainiar Uharteetako hegoaldean eman zen.

[[K. a. VII. mendea]] inguruan [[Iberiar Penintsulapenintsula|Iberiar Penintsularen]]ren erdialdetik zabaldu ziren, baina [[K. a. VI. mendea]]n penintsularen ipar-ekialdea [[ibero]]en esku galdu zuten, Iberiako zeltak kontinenteko beraien kideetatik bananduta geratu zirelarik.

[[K. a. IV. mendemendea|K. a. IV. mendetik]]tik aurrera, zeltak [[Frantzia]]ren iparraldea eta erdialdea hartu zuten ([[Galia]]), [[Italia]]ren iparraldea eta britainiar irlen zati handiena. Balkanetatik ere hedatu ziren, [[Asia]]ko eskualde batera ere helduz, [[Galazia]]. Garai honetan ''druidismoa'' sartu zen irletako zeltetan, gerora kontinentera zabalduko zelarik.

[[K. a. II. mendemendea|K. a. II. mendetik]]tik aurrera, zeltek germaniarren eta geroago [[Erromatar Inperioa|erromatarren]] presio militarra nozitzen hasten dira. Hamarkada gutxi batzuetan Galia osoa okupatuta dago, [[Irlanda]] ezik. Dena den, erromatarren presentzia [[Britainia Handia]]n ez zen luzeegia izan eta honek hizkuntza zeltei bizirautea eragin zuen, geroago kontinentera itzuliz ([[Bretainia]]).