Scotiako dortsala: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Addbot (eztabaida | ekarpenak)
t Robota: hizkuntza arteko 4 lotura lekualdatzen; aurrerantzean Wikidata webgunean izango dira, d:q2797542 orrian
t Robota: Birzuzenketak konpontzen
1. lerroa:
[[Fitxategi:Scotiazee en scotiarug.png|thumb|Scotiako dortsala.]]
'''Scotiako dortsala''' edo '''Scotia Arkua''' [[ozeano dortsal|dortsal ozeaniko]] edo itsaspeko mendikate batek jasotzen duen izena da, [[AndeAndeak|Andeen]]en jarraipena dena eta mendikate hau [[Antartika]]ko [[AntartandeAntartandeak|Antartandeekin]]ekin lotzen duena.
 
Scotiako mendikate dortsalak hegoaldetik eta iparraldetik mugatzen du [[Scotiako itsasoa]] gutxienez 4.350 kilometro luze den arku nabarmen bat eratuz (zenbaki hau ia bikoiztu egiten da [[penintsulaantartikako antartikoapenintsula|penintsula antartikoko]] mendebaldeko kostaldeekiko paraleloan doan itsaspeko mendikatearen adartzat hartzen bada).
 
Geologikoki sistema orografiko nahiko gaztea da, [[sumendi|bulkanismo]] indartsua eta [[sismotasun]] garrantzitsu batekin, bertako mendirik garrantzitsuenak [[Hego Antillak]] edo Antartillak izeneko [[uhartedi]]an daudelarik, uhartedi honetako uharteak [[Aurora uharteak]], [[Hego Georgia]], [[Hego Orkadak]], [[Hego Shetlandak|Hego Shetland]] eta [[Hegoaldeko Sandwichak|Hego Sandwich]] direlarik; aktibitate bolkaniko eta sismikorik handiena ekialdereneko muturrean nabaritzen da (non Hego Sandwich uharteak urazaleratzen diren), han dortsala kontaktuan sartu eta bapatean [[muga konbergente|subdukzio]] gune batean hondoratzen bait da: [[Hego Sandwicheko fosa]], 8.325 metrorainoko sakonerara iristen dena. Neurri handi batean hain zuzen ere [[plaken tektonika|plaka tektonikotektonikoen]]en arteko talka ([[Hego Amerikako plaka]], [[Antartikako plaka|Antarktikako plaka]] eta [[Scotia plaka]] txikia kasu) hau da dortsal hau eratzen duen lur azalaren tolesdura eragiten duena.
 
Mendikate honetako itsaspeko mendebaldereneko sektorea ordokitua da ([[Burdwood bankua]] edo Namuncurá bankua), iparraldetik Scotiako dortsalak hurrenez hurren [[Argentinar itsasoa]] eta [[Argentinar arroa]]rekin muga egiten du, ekialdetik, jada aipatu den Hego Sandwicheko fosarekin, eta hegoaldetik Atlantiko Antartiko arroarekin.
 
Batenbatzuk, batez ere geografo txiletarren batzuk, Scotiako dortsala [[Ozeano AtlantikoAtlantikoa]]a eta [[Ozeano BareBarea]]arenren arteko muga naturala dela uste izan dute, iritzi hori eztabaidatua bada, aldiz eztabaidaezina da Scotiako Dortsala Ozeano Atlantikoa eta Ozeano Antartikoaren artean dagoela.
 
[[Kategoria:Ozeano Atlantikoa]]