252.705
edits
t
Robota: Birzuzenketak konpontzen
t (Robota: Birzuzenketak konpontzen) |
|||
|
'''Ganga''' bat [[arku (arkitektura)|arku]] itxura duen arkitektura ezaugarri bat da, bi hormen edo hainbat [[zutabe]]en arteko espazio bat estaltzeko erabilia. Gangak beherantz eta kanporantz egiten du [[indar]]ra, arku baten antzera, eta kontra-indarra behar dute aurre egiteko. Ganga lurpean badago, [[Lurzoru|lurrak]] berak egiten du kontra-indarra. Lurretik kanpo badago, hainbat elementu erabili daitezke kontra-indarra lortzeko, [[hormabular]]rak edo [[Arku (arkitektura)#Bestelakoak|ostiko arkuak]] adibidez.
Ganga mota sinpleena ''[[ganga#Kanoi ganga|kanoi ganga]]'' da, gehienetan itxura erdi-[[zirkulu|zirkularra]] duena. Berez, kanoi-ganga arku jarraitu bat da, arkuaren diametroa baino handiagoa den luzera badu. Arku bat eraikitzean bezala, aldi baterako euskarri bat ezarri behar da, ''zinbria'' izenekoa, [[giltzarri]]a ipini arte ez baita bakarrik eusten. Gangak atal bakarrean edo [[dobela]]k erabiliz eraiki daitezke, material ugaritan: [[adreilu]]z, [[
Historian zehar, ganga garrantzi handiko elementua izan da, espazio handiak estaltzeko era bakarra baitzen, baina hormigoiaren eta altzairuaren garapenarekin garrantzia galduz joan du [[
== Ganga motak ==
[[Fitxategi:Corbelledarch.png|thumb|150px|Ganga izun baten eskema.]]
Arku izun batek, luzerako ardatzean proiektatzean, ganga izun bat ematen du. Arku izuna bezala, hurbilduz doazen [[harlandu]] edo [[harlangaitz]] ilaraz osatua dago, eta ez[[dobela]]z. Horregatik, ez da da benetako ganga eta [[
Ganga izuna [[arkitektura megalitiko]]an, [[maia zibilizazioa|maian]]
=== Kanoi ganga ===
[[Fitxategi:Single vault 001.png|thumb|150px|Kanoi ganga.]]
Gainazal zilindroerdiko ganga da, geometrikoki [[sortzaile (geometria)|sortzaile]] zirkuluerdiak eta zuzentzaile zuzenak sortua. Batez ere espazio luzeak estaltzeko erabili izan da, hala nola elizetako [[
Kanoi gangaren zuzentzailea zuzena izan beharrean zirkularra bada, ''eraztun ganga''{{erref behar}} izena hartzen du eta deanbulatorioetan erabili izan da.
[[Fitxategi:Groined vault 001.png|thumb|150px|Ertz ganga.]]
Perpendikularrean gurutzatzen diren bi kanoi gangek eratzen dute. Puntu erdiko bi arku oinarri hartuta eratzen da. Intersekzio lerroak edo ertzak [[elipse]] arkuak dira, goiko [[erpin (argipena)|erpinean]]
Gurutzatzen diren bi gangak berdinak badira, estalitako espazioa laukia da. Bi gangak zabalera desberdinekoak badira, estalitako espazioa laukizuzena da.
| |||