Pitagoras: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
t Robota: Birzuzenketak konpontzen |
||
1. lerroa:
[[Fitxategi:Sanzio 01 Pythagoras.jpg|thumb|200px|'''Pitagoras''', ''Atenaseko eskola'' margolanean. [[Rafael|Raffaello]], [[1509]].]]
'''Pitagoras Samoskoa''', [[greziera]]z Πυθαγόρας, ([[Samos]], [[K. a. 580ko hamarkada|K. a. 580]] inguru – [[Metaponto]], [[K. a. 495]] inguru) [[Antzinako Grezia]]ko [[matematikari]] eta [[filosofo]] bat izan zen. [[Matematika]]n, [[Pitagorasen teorema]]rengatik da ezaguna eta zenbakien bitartez dena azal daitekeela pentsatzen omen zuen. [[Musika]]n, eskala pitagorikoak bere izena darama. [[Metenpsikosi]] edo [[arima]]ren [[transmigrazio]]aren dotrina ere zabaldu zuen. [[Filosofia]]n, [[Platon]]engan eragina izan zuen eta bere burua [[filosofo]]tzat jo zuen lehenengoa izan zela ere jaso da. [[Eskola pitagorikoa|Pitagorismo]] izendatu den mugimendu erlijioso garrantzitsu baten sortzaile, [[mistika|mistikotzat]] jo izan da historian zehar. Ildo horretatik, mugimendu esoteriko anitzetan eragin duen pertsonaia izan da, [[Rosae Crucis]] mugimenduan kasu. [[gaztelania]]z, ''pitagorín'' izenez deitu ohi zaie oso azkarrak diren mutikoei <ref>[http://www.wordreference.com/definicion/pitagor%C3%ADn ''Pitagorín''], Diccionario de la lengua española. Espasa-Calpe.</ref>.
== Bizitza ==
Egiazko eta alegiazko historiak daude nahasturik Pitagorasen bizitzari buruzko kroniketan. [[Heraklides Pontokoa]], [[Klearko]] eta [[Aristoxenos]] jakintsuek alegiazko egitateak eta gertaerak jasotzen dituzte hari buruz. Pitagoras [[Apolo]] edo [[Hermes]]en seme zela idatzi izan da. Azpimundura jaitsia eta ondoren berriz ere bertatik ekarria ere omen zen. Halaber, [[urre]]zko [[izter]]ra zeukala eta nonahitasunezkoa zela aipatu da. Kristau aroko lehenengo mendeetan Pitagorasi buruz [[Apolonio
[[K. a. 580ko hamarkada|K. a. 580]]. urtearen inguruan [[Samos]] uhartean jaio zelako datuak fidagarriak dira, ordea.<ref>Franco Volpi: ''Ibid.''.</ref> [[Apolodoro]]ren arabera, 40 bat urte izango zituen [[532]]. urtean, [[Polikrates]]en tirania dela eta [[Samos]] utzi [[
Azkenik, matxinada demokratiko bat ere izan zen pitagorikoek bultzaturiko erregimen aristokratikoaren aurka. Horren ondorioz, jazarpen luzea jasan behar izan zuten pitagorikoek eratuak zituzten komunitate guztietan. Pitagorasek [[Metaponto]] hirian aurkitu zuen babesa, eta han hil omen zen.<ref>Franco Volpi: ''Ibid.''.</ref> Pitagorikoen aurkako jazarpenean asko hil ziren. Bakan batzuek ihes egin zuten, eta sektatzat iraun zuten [[K. a. IV. mendea|K. a. IV. mende]] arte.
== Aurkipenak ==
|