Arroxelako gudua (1372): berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Birzuzenketak konpontzen
1. lerroa:
{{Gerra infotaula|
izena=Arroxelako gudua|
gerra = [[Ehun Urteetako Gerra|Ehun Urteko Gerra]]|
irudia= [[Fitxategi:Bataille de la Rochelle.jpg|250px]] |
oina= Gudua [[Jean Froissart]]en kronikaren arabera|
8. lerroa:
emaitza=frantziar-gaztelar garaipena|
gudulari1=[[Fitxategi:England Arms 1405.svg|20px]] [[Ingalaterrako Erresuma]]|
gudulari2=[[Fitxategi:Escudo heráldico de Castilla y León.svg|22px]][[Gaztelako koroa|Gaztelako Koroa]]|
komandante1=[[Joan Hastings|Pembrokeko kondea]]|
komandante2=[[Ambrogio Boccanegra]]|
16. lerroa:
galera2=Ezezagunak|
}}
'''Arroxelako gudua''' [[1372]]ko [[ekainaren 22]]an [[Arroxela]] hiriko kostaldean gertatutako itsas borroka izan zen, [[Ehun UrtekoUrteetako Gerra|Ehun Urteko Gerraren]]ren ([[1369]]-[[1389]]) barruan kokatua eta urte bereko [[abuztuaren 23]]an amaitu zen setioko lehen fasean gertatua. [[Frantziako Erresuma|Frantses]] eta [[Gaztelakogaztelako Koroakoroa|gaztelarrek]] ordu arte [[Ingalaterrako Erresuma|Ingalaterraren]] esku egon zen hiria hartu zuten.
 
== Aurrekariak ==
28. lerroa:
 
== Gudua ==
Borroka hau aipatzen duten [[Erdi AroAroa|Erdi Aroko]]ko iturriek informazio ezberdina biltzen dute. [[Jean Froissart]] ([[1337]]-[[1404]]) [[Kronika (historia)|kronikari]] frantsesak, adibidez, gaztelarren zenbakizko nagusitasuna aipatzen du. Beste iturri batzuk, aldiz, egoera guztiz kontrakoa zela diote. Egun, gaztelarrek 20 edo 22 itsasontzi (funtsean [[Galera|galerak]] nao gutxi batzuekin) eta ingelesek 36 nao (14 karga-ontzirekin batera) zituztela zenbatetsi da.
 
Ziurrenik ontzi ingelesak iritsi ziren lehenik La Rochelle-ra. [[Ekainaren 21]]ean begiztatu zituzten gaztelarrek, zeinen buruen artean, Bocanegra almiranteaz gain, Fernán Ruíz Cabeza de Vaca, Fernando de Peón eta [[Ruy Diaz de Rojas|Ruy Díaz de Rojas]] (azken hau [[Gipuzkoa]]ko [[Merio|Merio Nagusia]] eta naoen buru zen) aurkitzen ziren. Garrantzirik gabeko borrokatxo baten ostean eta egoera aztertu ondoren, Bocanegra-k erretiratzea erabaki zuen.
 
Itsasgizon ingelesek [[Genovako Errepublika|genoarraren]] koldartasunari atxikitu zioten jarrera, berriz, amarrua zen. Behin lekuko baldintza naturalen eta bi bandoen ontzien ezaugarriak jaikinik, almiranteak hurrengo egunera arte itxarotea aukeratu zuen. Itsasbeheran zehar nao ingelesak hondartuta geratu ziren eta gaztelarrak, beraien galeren arintasuna eta sakontasun gutxia aprobetxatuz, itsasgora baino lehen hurbildu zitzaizkien.
 
Hondartzea zela-eta, ingelesek ezin izan zituzten saihestu gaztelarrek jaurtikitako (bonbardekin segur aski) su-artifizioak. Porrot [[Anglosaxoiak|anglosaxoiaanglosaxoi]]a erabatekoa izan zen: etsaiek ontzi guztiak erre, hondoratu edo harrapatu zizkieten; [[konde]]a beste 400 [[zaldun]]ekin eta 8.000 [[soldadugudari|soldadurekin]]rekin batera kapturatu zuten; eta hiria eta Guaiena beraien esku mantentzea benetan zaila bilakatu zen. [[Santander]]reranzko itzuleran, Bocanegra-k beste lau itsasontzi ingeles harrapatu zituen, [[Bordele]]ren [[Latitudeakoordenatu etageografiko longitudeasistema|latitudearen]] inguruan.
 
Gaztelako almirantea eskuzabala izan zen presoekin, denbora haietan lepoa moztu ohi zitzaien, nahiz eta amore emandakoak izan. Kondea eta 70 zaldun [[Burgos]]era bidali zituen, Henrike erregearen aurrera, zeinak konde ingeles bahitua [[Bertrand du Guesclin]] frantsesari bidali zion.
42. lerroa:
Ingelesak ahuldurik geratu ziren eta ezin izan zuten handik bi hilabetetara jazotako [[Inbasio|konkista]] ekidin: Arroxela gaztelarren eta frantsesen tropek hartu zuten.
 
Gertaera honek eragin handia izan zuen [[Ehun UrtekoUrteetako Gerra|Ehun Urteko Gerraren]]ren garapenean, Ingalaterrak plaza estrategiko bat galtzeaz gain gizon eta baliabide ugari ere galdu zituelako:
* Frantziak [[Guiena]]ren kontrako ofentsiba gogortu zuen eta Ingalaterrak zailtasun handiak izan zituen bertako jabetzak babesteko.
* [[Gaztelako Koroakoroa|Gaztelako Koroari]]ri dagokionez, erabateko garaipenak onura militar zein ekonomikoak ekarri zizkion. [[AtlantikoOzeano Atlantikoa|Atlantikoko]]ko lehen potentzia bilakatu zen, bere itsasgizonei (kantabriarrak eta euskaldunak, batez ere) merkatal guneak zabalduz. Gerraren ondorioz Ingalaterraren eta [[FlandesFlandria|Flandesen]]en arteko [[artile]] [[merkataritza]] eten zen eta Gaztelak ordezkatu zuen jarduera hartan, [[Brujas]]en biltegi bat eraikitzera iritsi ziren. [[Esportazio]]etatik lortutako diruak Gaztelaren goraldiari bide eman zion eta Burgos Ekialdeko [[Europa]]ko hiririk garrantzitsuenetakoa bihurtu zen.
 
{{commons|Category:Battle of La Rochelle}}