«Nagasaki»: berrikuspenen arteko aldeak
Zuzenketa ortografiko eta tipografiko txikiak
t (Robota: Birzuzenketak konpontzen) |
(Zuzenketa ortografiko eta tipografiko txikiak) |
||
== Historia ==
=== Atzerritarren aurkikuntza ===
Kai ugari zituen arrantzale-herri txikia zen Nagasaki eta berari buruzko datu gehiegirik ez dago 1543an
=== Nagasakiren loraldia ===
1549an [[Frantzisko Xabierkoa]] iritsi zen [[Kagoshima]]ra eta Kyushu uhartea
Nagasaki berehala hasi zen handitzen eta portugesen produktuak inportatu eta kulturan asimilatu zituen, hala nola, tabakoa, ogia, ehunak, ''castella'' bizkotxoak eta bereziki tempura.
1587an Japonia osoko lurrak konkistatu eta batzen ari zen [[Toyotomi Hideyoshi]] Kyushura iritsi zen. Jesuitak bidali egin zituen eta hiriaren kontrola hartu zuen. 1596an ''San Felipe'' ontzi [[espainia]]rra [[Shikoku]]ra iritsi zenean eta Toyotomiren erantzuna Nagasakiko 26 martiri [[katolizismo|katoliko]] muino batean gurutziltzatzea izan zen. Haien artean zegoen [[Martin Loinazkoa|San Martin Loinazkoa]] beasaindarra (1566-1597).
1602an misiolari agustindarrak iritsi ziren Nagasakira eta [[Tokugawa Ieyasu]] shogun berriak katolizismoa toleratu zuen, izan ere daymio katolikoek bere alde egin baitzuten Sekigaharako Gudan. 1614an Osakako gaztelua hartu ostean Tokugawak bere etorkizuna segurtatua ikusi zuen eta 1614an daymio katolikoak bidaliko zituela esan zuenean daymio ugarik uko egin
1637an Shimabarako matxinada gertatu zen eta hamarkada
=== Nagasaki eta Herbehereak ===
Herrialde osoan atzerritarrei irekitako kai bakarra izanik europarren eragin handia izan zuen. [[Nederlandera]]zko eskolak ireki ziren eta Europako arte, literatura eta produktu bitxiak iritsi ziren.
1808an [[Napoleondar Gerrak|Napoleondar Gerretan]] ''HMS Phaeton'' untzi britainiarra herbeheretarrei segika Nagasakiko kaian sartu zen. Hauek gobernadoreari janaria eta erregaia eskatu zioten. Honek eman zien, baina, legearen aurkakoa zenez, bere buruaz beste egin zuen [[harakiri|seppukua]]
=== Aro modernoa ===
=== Bonba atomikoa ===
1945eko abuztuaren 9an Estatu Batuarrek bigarren [[Hiroshima eta Nagasakiko bonbardaketa nuklearrak|bonba atomikoa]] jaurti zuten, Hiroshiman bota eta handik hiru egunetara. Lehendabiziko asmoa [[Kitakyūshū|Kokuran]] jaurtitzea zen baina lainotua zegoen eta helburu hari uko egin eta Nagasakin jaurti zuten. 73.000 pertsona hil ziren eta 75.000 zauritu. Bonba Hiroshimakoa baino
Hiriaren berreraikuntza oso geldoa izan zen. 1946 arte ez ziren emergentziazko lanik sinpleenak hasi. Lehenengo lanak industria eta arrantza berreskuratzean zentratu ziren, ondoren tenpluak eta eliza katolikoa. 1955ean [[Nagasakiko Bonba Atomikoaren Museoa]] eraiki zen.
|