07:39, 14 apirila 2015ko berrikusketa aldatu Arrie.cano (eztabaida \| ekarpenak) 109 edits tNo edit summary Etiketa: Ikusizko edizioa ← Aurreko ezberdintasuna		07:48, 14 apirila 2015ko berrikusketa aldatu desegin Arrie.cano (eztabaida \| ekarpenak) 109 edits tNo edit summary Etiketa: Ikusizko edizioa Hurrengo ezberdintasuna →
1. lerroa: {{zuzendu}} [[Fitxategi:PotugueseCaravel.jpg\|thumb\|250px\|Portugalgo karabela bat]] '''Karabela''' [[belaontzi]] mota bat da, [[XV. mende\|XV.]] eta [[XVI. mendee]]tako aurkikuntzetan garrantzi handia izan zuen. [[Latindar oihal]]ak, bi edo hiru [[masta]] eta [[krosko]] estua zituen. [[Portugal]]en eta [[Espainia]]n XV eta XVI. mendeen artean erabili zen, Portugaldarrek [[Atlantiko]]ko ozeanoetako bidaietan erabiltzen zuten, eta itsas komertziorako ~~erabiltzen zuten~~ baita, baina, geroago, aurkikuntzetarako; 10 kilometro orduko abiadura zuen. Karabelarekin bidaiatzen zutenak, itsasontzi hoberena zela esaten zuten. Gaur egun oso ~~espetsua~~ospetsua da [[Kristobal Kolon]]ek bere bidaietan erabili zuelako, adibidez: [[Amerikako aurkikuntza]]n. Aurkikuntzen garaiko Portugalgo karabelak 20–25 metro bitarteko luzera zuten, 2 masta, eta batzuetan 3 latindar oihal. Masta nagusia kroskoaren erdialdean izaten zuten. Jasotako esperientziengatik latindar oihalak oso arriskutsuak zirela haize gogorra zebilen itsas bidaietan konturatu ziren, eta oihal haien ordez oihal karratu edo biribilak jarri zituzten. == Historia == Karabelaren asmakuntzak ~~asko lagundu zuen~~ [[XV. mendea]]n [[Espainia\|Espainiaren]] eta [[Portugal\|Portugalen]] itsas bidaietan asko lagundu zuen , bereziki [[Ozeano\|ozeanoetan]]. Itsasontzi hauskorrak ziren, ezin zituzten nabigazioaren zailtasunak gainditu, adibidez haize gogorrak eta [[itsas laster]]rak. Lehenengo karabelak 1450. urtearen inguruan eraiki ziren, lehendik zeuden portugaldar arrantza-ontzien egituren gainean oinarritu zen haien egikera. XV. mendearen amaieran Enrique esplorazio batzuk hasi zituen Afrikako kostetara eta Atlantikoko uharteetara. 31. lerroa: [[File:La niña.png\|thumb\|''Niña''k latindar oihalak zituen.]] ''[[Niña (itsasontzia)\|Niña]]'': Vicente Yáñez Pinzón buru zela, eta 26 gizoneko eskifaia zuen. ''Niña''k latindar oihalak zituen. [[Pinta (itsasontzia)\|Pinta]]: Cristóbal Quintero ~~zen~~ itsasontzi haren jabea zen, eta haren anaia Martín Alonso zuen buru, Franciscoren laguntzaz. ''Pinta''k 60 tona pisatzen zuen eta 24 gizoneko eskifaia zuen. *''Santa María'': Kolonen egunerokoan 3 karabelotaz hitz egiten da, baina batzuetan 'nao' hitza aipatzen da, esaten da hitz honen sinonimoa `ontzia´ izan ahal dela edo beste itsasontzi mota bat, karabela baino handiagoa dena. Hala ere, Fernández ohartarazten du karabela bat baino handiagoa zen modelo bat zela. Kolon itsasontzi hau Kostaldeko Juanri alokatu zion, Kantauriko guardiako mutil bat zen, eta honek beste izen batekin aipatu zuen itsasontzi hau: Santa María. Uste da itsasontzia Galizian egin zela eta horregatik bere jatorrian La Gallega deitzen da, baina beste batzuk uste dute bere jatorrizko izena Marigalante zela.

Karabela: berrikuspenen arteko aldeak