Karabela: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
tNo edit summary |
t →Historia: ortografia |
||
10. lerroa:
XV. mendearen amaieran Enrique esplorazio batzuk hasi zituen Afrikako kostetara eta Atlantikoko uharteetara.
Karabela izena itsasontzi zahar batetik etorri ahal da, hau da latinez `Carabus´ eta Greziarretik baita.
Amerikako [[kolonizazio|kolonizazioaren]],aurkikuntzaren eta konkistaren hurrengo urteetan ez ziren asko erabili itsasontzi hauek, ontziratzeko arrazoi gehiago agertu zirelako, bereziki [[Galeoi|galeoiak]]: ontziak eta karrakak zituenak, baina hobekuntza handiagoekin, bereziki erresistentzian, karga gaitasunean eta maniobra terminoetan.
Txikiagoa izanez Karabela itsasontziz joan ahal zen kostaldeko azalen ur handietan nabigatzen. Latindar oihalekin oso ondo maniobratzen zen, eta haizeen urbil egon ahal zen arazorik gabe, gainera Atlantikoko motakoak zituenean oso azkarra zen. Bere [[ekonomia]], abiadura,arintasuna eta boterea bere garaiko belaontzirik onena bihurtu zuten baina hasieran zama eta ekipamendu ahalmena oso txikia zuen eta desabantaila handia zen.
26. lerroa:
Alde batetik usten da karabelaren jatorria Arabiako Dhowetik datorrela.
Dhowa belaontzi mota bat da, triangelu formako oihalengatik eta bere masta bakarretik bereizten da.
Garrantzitsuena belaontzi honek arraunak erabili gabe nabigatzea baimentzen zuela da, eta haizea joaten zen norabidean mugitzen zen, garai
== Kolonen karabelak ==
38. lerroa:
Marinel askok esan zuten latindar oihalak karabela karratuarekin konbinatu behar zituztela, hau egitean beste modelo berri bat sortu zuten: karabela biribila.
[[File:Karaela redonda.PNG|thumb|Karabela biribila.]]
''Niña'' eta ''Pinta'' latindar oihaleko karabelak ziren, baina
Airearekin oihal karratua ezin zen egokitu, soilik ehuneko berrogeita hamarra egokitzen zen itsasontzi orekatuan eta mutilez beteritakoan, ere oso erreza zen itsasontzi hau norabide gabe joatea. Hala ere, latindar oihalekin oso ondo egokitu ahal zen eta ez zen mugitzen beste norabideetan. Popako haizean oihal karratua oso ondo erabiltzen zuen haizea eta ondo abiatzen zen. Latindar oihalekin oso zaila da ibilbidea mantentzea presio irregularrarekin.
46. lerroa:
*''Grande Hermine'' karabela: [[Frantzia]]n 1500. urtearen inguruan sortua, 200 tona pisatzen zuen, 33 metro luze zen, eta 50 gizon zituen. -Karabela biribila bat zen, Amerikan esplorazioak egiteko. kolonek egindako bidaiak, eta Espainiaren eta Portugalen aurkikuntzak eta kolonizazioak asko animatu zuten Europari Amerikar Kostaldeak esploratzeko. Frantziak Amerikarako bidaiak hasi zituen, Jacques Cartier buru zuela.
*''Extremadura'' karabela: [[Espainia]]n 1511. urtean sortua, 228 tona pisatzen zuen, 35 metro luze zen, eta 86 marinelak eta 120 soldadu zituen. ''Extremadura'' bere garairako tamaina handiko karabela bat zen, eta
==Fragatako karabela==
| |||