t
Robota: Birzuzenketak konpontzen
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robotak {{Commonskat}} gehitu du. Txantiloiak commons:category:Halogens lotu du, Wikidataren arabera. |
t Robota: Birzuzenketak konpontzen |
||
1. lerroa:
{| align="right"
| [[
! '''17'''
|-
| [[
|- align="center"
! [[2. periodoko elementu|'''2''']]
23. lerroa:
| style="text-align:center; background: rgb(255, 255, 153); color:black; border:1px none black;" | 117<br /> [[Ununseptio|Uus]]
|}
'''Halogenoak''' edo '''elementu halogenoak''' [[taula
* [[Fluor]]ra
36. lerroa:
== Ugaritasuna ==
[[Fitxategi:Halogene.jpg|thumb|320px|left]]
Oso [[erreaktibotasun|erreaktiboak]] direnez, halogenoak [[konposatu kimiko]] eran edo [[ioi]] eran soilik ageri dira naturan. [[Haluro]]-ioiak eta [[oxianioi]]ak, hala nola iodatoa (IO<sub>3</sub><sup>-</sup>), [[mea|mineral]] askotan eta [[itsaso|itsas]] uretan aurki daitezke. Izaki bizidunek hainbat [[konposatu organiko]] halogenatu dauzkate osagaitzat. Forma elementalean, halogenoak [[molekula]] [[diatomiko]] eran existitzen dira, baina forma hauek bizitza laburrekoak dira. Giro-tenperaturan eta [[presio]] estandarrean, fluorra eta kloroa gasak dira, bromoa likidoa da eta iodoa eta astatoa solidoak dira.
== Etimologia ==
43. lerroa:
== Kimika ==
=== Erreaktibotasuna ===
Halogenoak oso [[erreaktibotasun|erreaktiboak]] dira eta, beraz, [[bizi|izaki
Fluorra elementurik erreaktiboena da, [[beira]]ri berari ere erasaten baitio eta [[gas noble]]ekin ere konposatuak sortzeko gai baita. Gas korrosiboa eta oso toxikoa da. Laboratorioan fluorra ezin da beirazko ontzi arruntekin erabili, [[ur]] apur bat besterik ez baitu behar beiraren [[silizio]]arekin SiF<sub>4</sub> eratzeko. Beraz, [[
Kloroa eta bromoa [[desinfektatzaile]] gisa erabiltzen dira [[edateko ur]]etan, igerilekuetan, zauri egin berrietan eta gainazaletan. [[Bakterio]]ak eta kaltegarriak izan daitezkeen beste [[mikrobio|mikroorganismo]] batzuk hiltzen dituzte. Hain erreaktiboak dira, [[lixiba]] gisa ere erabiltzen direla. [[Sodio hipoklorito]]a lixiba komertzial gehienen osagai aktiboa da, eta klorotik eratorritako beste lixiba batzuk [[paper]]a ekoizteko erabiltzen da.
=== Hidrogeno haluroak ===
53. lerroa:
== Konposatu organohalogenoak ==
[[Konposatu organiko]] sintetiko askok (esaterako, [[polimero]] [[plastiko]]ek), eta [[natura]]n ageri diren batzuk, halogeno-[[atomo]]ak dauzkate bere osaeran. Konposatu ''halogenatuak'' edo haluro organikoak dira. Kloroa da halogenorik arruntena, eta gizakiok kantitate handietan, kloruro-[[ioi]] eran, behar dugun bakarra. Kloruro-ioiek funtseko betekizuna daukate [[
== Erreferentziak ==
|