Nurenbergeko epaiketak: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Birzuzenketak konpontzen
5. lerroa:
 
== Zilegitasuna ==
Historian aurrekaririk ez zegoenez, epaimahaiaren zilegitasuna hasiera-hasieratik zalantzan egon zen arren, delituen tipifikaziorako egin ziren lanak eta auzia garatzeko prozedurek aurrerantzean [[Nazioarteko zuzenbide|Zuzenbide internazionalainternazionalaren]]ren garapenerako balio izan dute. Horrela, ordu arte tipifikatuta ez zeuden delituei buruzko kontzeptuak zehaztu ziren: hala nola, [[gizateriaren aurkako krimena]]. [[Nazioarteko zuzenbide]]aren ikuspegia ere aldatu zen —estatuen arteko erlazioetan oinarrituta zegoen—, baina ez gizabanakoen eskubide eta betebeharretan.
 
== Delituak ==
Bost delitu leporatu zitzazkien akusatuei:
 
# '''[[Bakearen aurkako krimena]]k''' eta '''[[Gerra krimenakrimen]]kak''', bakea hondatzeko nahiagatik eta hilketa, tortura eta [[Genevako Hitzarmenak|Genevako Hitzarmenen]] bortxaketengatik.
# '''[[Gizadiaren aurkako krimena]]k''', esterminioa eta hilketa masiboengatik.
# '''[[Genozidio]]a, talde etniko jakinen hilketa masiboengatik.
17. lerroa:
== Akusatuak ==
[[Irudi:Defendants in the dock at the Nuremberg Trials.jpg|thumb|300px|right|Akusatuak. Aurrean, goitik behera:
[[Hermann Göring]], [[Rudolph Hess|Rudolf Hess]], [[Joachim von Ribbentrop]], [[Wilhelm Keitel]]. Atzean, goitik behera: [[Karl Dönitz]], [[Erich Raeder]],
[[Baldur von Schirach]] eta [[Fritz Sauckel]].]]
4.850 prozesatze eskaeretatik, 611 pertsona izan ziren akusatuak. Taldeak bi zatitan banatu izan ziren: batetik, erakunde ez gaizkileak —Estatuaren egitura zegoen (Gobernua eta Armada)—; bestetik, gaizkileak, nazien botere paraleloko erakundeak: [[Gestapo]]a, [[SSSchutzstaffel|SSa]]a eta [[Alemaniako Langile Alderdi Nazionalsozialista|Alderdi Nazia]]. Akusaturik esanguratsuenak honakoak izan ziren: [[Karl Dönitz]], alemaniar itsas armadako almirantea eta [[Adolf Hitler]]ren ondorengoa, haren suizidioaren ondoren; [[Hermann Göring]], [[SSSchutzstaffel|SSetako]]etako burua; [[Alfred Jodl]], [[Wehrmacht]]eko Estatu Nagusiko burua; [[Wilhelm Keitel]], Wehrmachteko buruzagia; [[Alfred Rosenberg]] Alderdi Naziko ideologoa; [[Joachim von Ribbentrop]], kampo ministroa; [[Albert Speer]], Armamentu ministroa; [[Franz von Papen]], nazi embaxadorea [[Austria]] eta [[Turkia]]n.
 
Epaiketa hasi aitzin, batzuek beren burua hil zuten: adibidez, Adolf Hitlerrek, [[Goebbels|Joseph Goebbels]] propaganda ministroak eta [[Heinrich Himmler]] [[Gestapo]]ko buruak (beren buruaz beste egin zuten); beste batzuek, aldiz, ihes egin zuten, [[Adolf Eichmann]] eta [[Martin Bormann]]en gisan.
 
== Epaiketak ==
27. lerroa:
 
 
# '''Doktoreen epaiketa''', 24 medikuren aurkakoa, [[kontzentrazio-esparru|kontzentrazio eremueremuetan]]etan egindako ikerketa makabroegatik.
# '''Erhard Milch''' mariskalaren aurkakoa, kontzentrazio eremuetan krimen larriak egin izanagatik.
# '''Epaileen epaiketa''', 16 abokatu eta epaileren aurkakoa, nazien aparatu judiziala osatu izanagatik.
# '''Pohlen epaiketa''', ''Endlösung'' ofizinaren aurkakoa, kontzentrazio eremuen arduradun administratiboa.
# '''Flicken epaiketa''', Friedrich Flick eepresagizon alemaniarraren aurkakoa, [[esklaboesklabotza|esklaboen]]en lana erabili izanagatik.
# '''IG Farbenen epaiketa''', [[esklaboesklabotza|esklaboen]]en lana erabili izanagatik.
# '''Kasu australa''': alemaniar buruzagien erantzukizuna aldarrikatu zen, Balkanetako Kanpainako sarraskiengatik.
# '''RuSHA epaiketa''', arraza garbitasunaren eta [[Lebensborn]] programaren bultzatzaileen aurkakoa.
# '''Einsatzgruppen-en epaiketa''', [[SSSchutzstaffel|SSetako]]etako heriotzaren brigaden aurkakoa.
# '''Ministerioen epaiketa''', Estatu Naziko buruzagien aurkakoa, bai Alemanian, bai lurralde okupatuetan egin zituzten basakeriengatik.
 
48. lerroa:
|-
|'''[[Martin Bormann]]'''
|[[RudolfRudolph Hess|Hessen]] ondorengoa, Alderdi Naziko sekretario gisan.
|Heriotza
|-
64. lerroa:
|-
|'''[[Hans Fritzsche]]'''
|[[Joseph Goebbels|Goebbelsen]]en laguntzailea
|Aske utzia
|-
75. lerroa:
|Heriotza
|-
|'''[[Rudolph Hess|Rudolf Hess]]'''
|[[Adolf Hitler|Hitlerren]]ren laguntzailea
|Biziarteko kartzela
|-
145. lerroa:
 
=== Zigorren betetzea ===
Heriotzara zigortuak [[1946]]ko [[urriaren 17]]an urkatu zituzten. [[Hermann Göring]]ek bere buruaz beste egin zuen, zianuro kapsula bat hartuta eta [[Robert Ley]]k [[1945]]eko [[urriaren 25]]ean, epaiaren aurretik. Biziarteko kartzelara zigortuek Spandau-ko kartzelan bete zuten, azkena [[Rudolph Hess|Rudolf Hess]] [[1987]]an hil zen arte.
 
== Kanpo loturak ==