Sobietar zinema: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robotak {{Commonskat}} gehitu du. Txantiloiak commons:category:Cinema of the Soviet Union lotu du, Wikidataren arabera.
t Robota: Birzuzenketak konpontzen
1. lerroa:
[[Fitxategi:Bronenosets.jpg|thumb|320px|''[[Potemkin korazatua]]'', [[Sergei Eisenstein]] ([[1925]])]]
'''Sobietar zinema''' [[SESBSobietar Errepublika Sozialisten Batasuna|SESBen]]en egindako [[zinema]] da, hizkuntza nagusia [[errusiera]] izanik. Lanik esanguratsuenak Armeniar SES, Errusiar SESF, Georgiar SES eta Ukrainar SESetan egin zen eta, maila txikiago batean, Bielorrusiar SES, Lituaniar SES eta Moldaviar SESetan.
 
== Sorrera ==
 
1917. urtean, [[ErrusiarErrusiako Iraultza|Boltxebikeen Iraultza]] izan zenean, [[tsar]]ren aurkako neurri zinematografikoak hasi ziren, baita Gerra Zibila zela eta, 1919an. [[Vladimir Lenin|Leninek]]ek, zinemaren bidez, tesi iraultzaileen arabera moldatu nahi du herria. Sovkina sortu zen zinema monopolizatzeko tresna gisa, eta V. Gardinek zuzendutako Estatuko Zinematografia Eskola. Iraultzak zineman aldaketa dakar eta [[Ipar Amerika]]ko eta [[Eskandinavia]]koaren eratorria etorriko da.
 
== Kronologia ==
19. lerroa:
* Estalinismoa (1942 – 1952): Zentsura zen nagusi, onartzen diren bakarrak: militarren eginkizunak, erregimen sozialistako gizonen biografiak (pertsonalitateari gurtza) eta literaturako izen handiko lanen egokitzapenak. Atzera pausua dago eta ekoizpena gutxitu egiten da.
 
* 1953 – 1991: [[Iosif Stalin|Stalinen]]en heriotzaren ondoren dator, askatasun aurrerakoi garaia da: zinemagile sobietar handien memoria berreskuratzen da. Ekintzarako askatasun handiagoa bizi dute gazteek, baina SEBSeko ideologi-politiko eremuen barruan. Lehenagoko gaiak gailentzen dira: zinema humanista edota literaturako egokitzapenak – ''Guda eta Bakea'' (Vojna i Mir, Sergei Bondarchuk, 1966/67, [[LeoLev Tolstoi|Leo Tolstoiren]]ren lana jarraituta).
 
== Aktore Eszentrikoaren Fabrika ==
Antzerkigintzaren eragina nabarmena da. 1921ean [[PetrogradoSan Petersburgo|Petrogradon]]n sortzen da antzerki-laborategia, geroago zineman aplikatuko dena: F.E.K.S (Fabrika Ekstzentritxeskovo Aktjora). [[Lev Kulexov]]en metodo akrobatikoak eta Meyerholden biomekanikoak lantzen ziren bertan, eta artearen komedia, karikatura eta keinu-zinema praktikatzen zen.
 
Zirkuaren eragina ere bazuen eta interpretazio naturalista eta narrazio errealista baztertzen ziren eszentrizitate berritzaile, irudimenez betetakoa eta intentzionalaren alde. Proiektu hau ‘kaligarista’ espresionistei hurbiltzen zitzaien. Zinema sobietarreko sortzaile handienak eszentrismoaren esperientziatik pasako dira, nahiz eta ondoren bideratze erradikaletik askatuko diren, Vertovek egin zuen moduan.
37. lerroa:
 
Errealismo Sozialistaren arabera errealitatea eraldatu behar da gizartearen indar progresistak jarraituta. Orduan, zinema epikoa eta masei zuzendutakoa bigarren mailan geratuko da. ‘Heroi sozialisten’ biografiak handituko dira, baina geroago eredu hori Historiarekin lotutako errealismora hurbilduko da. Errealismo horrek aberria goraipatzea bilatzen zuen. Garai honetan kokatzen dira Eisensteinen hainbat film:
* ''Aleksander Nevski'' (Aleksandr Nevskij, 1938): [[Hirugarren Reicha|Hirugarren Reich]]-aren hedapenari buruzko ohar gisa.
* ''Iban Beldurgarria'' (Ivan Groznyi, 1942-46): [[Erdi Aroa|Erdi Aroko]] Errusia gogoratzeko.