Erlatibitatearen teoria: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Removing Link FA template (handled by wikidata) |
t Robota: Birzuzenketak konpontzen |
||
3. lerroa:
'''Erlatibitatearen teoriak''' [[Albert Einstein|Albert Einsteinek]] XX. mendearen hasieran plazaratutako bi teoria hartzen ditu bere baitan, [[erlatibitate berezi|erlatibitate berezia]] eta [[erlatibitate orokor]]ra, zeintzuk une hartan mekanika newtondarrak eta elektromagnetismoak zuten bateraezintasunari irtenbidea aurkitzeko asmoz garatu baitzituen.
Erlatibitate berezia 1905ean argitaratu zuen, eta mende batzuk lehenago [[Galileo Galilei|Galileok]] eta [[Isaac Newton|Newtonek]] garatutako mugimenduaren legeak berdefinitu zituen [[Maxwellen ekuazioak|Maxwellen elektromagnetismoarekin]] bateragarri bihurtuz; horretarako bi postulatutan oinarritu zen: erreferentzia sistema inertzial guztientzat lege fisikoak berdinak direla eta [[argiaren abiadura]], [[Huts (fisika)|hutsean]], balio konstantea dela argiaren iturriaren mugimendua edozein izanik ere. Teoria honek [[
Erlatibitate orokorra 1915ean argitaratu zuen. Erlatibitate bereziaren orokortze bat da, bere baitan grabitate-indarraren eragina kontuan hartzen duena. Teoria honek Newtonen grabitazioaren teoria ordezkatu zuen, nahiz eta grabitate eremu ahulen pean eta abiadura txikietan Newtonen teoriak baliozkoa izaten jarraitzen duen. Erlatibitate berezia teoria honen kasu bat baino ez da.
12. lerroa:
{{sakontzeko|Erlatibitate berezi}}
[[Fitxategi:Albert Einstein 1979 USSR Stamp.jpg|thumb|left|250px|<math>E=mc^2</math>]]
[[1905]]an Albert Einsteinek bere ''Annus Mirabilis''aren barne argitaraturiko "Gorputz Mugikorren Elektromagnetismoari Buruz" artikuluan '''erlatibitatearen teoria berezia'''ren kontzeptua aurkeztu zuen. Erlatibitate bereziak esaten duena zera da, bata bestetik higidura uniformean edozein [[erreferentzia sistema inertzial]]ean dauden behatzaileek ezin dezaketela inolako saiakuntzarik egin mugitzen edo geldi daudela erabakitzeko. Ideia hau [[Galileo Galilei|Galileorena]] da, baina Einsteinek [[Galileoren transformaketa]] teoria [[Lorentzen transformaketa|Lorentzen transformaketengatik]] aldatu zituen, aldaketarekin [[
{{commonskat}}
| |||